Historical Traffic Search (HTS); Arama Trafiği Tarihçesi ya da Arama Trafiği Kayıtları 

HTS kayıtları, kişinin telefonundaki konuşmalar, mesajlaşmalar gibi verilerin bütünüdür. CMK m.135’de “İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması” başlığı altında belirtilen koruma tedbiri, belirli bir telefon numarasına ait iletişim bilgilerinin tespiti, dinlenmesi ve kayıt altına alınmasını kapsar.HTS kayıtları ile sinyal bilgileri değerlendirilerek, kişiler arasındaki karşılıklı aramaların değerlendirilmesi, tüm farklı iletişimlerin bir bütün olarak incelenmesi, tutulan raporların yorumlanması ve istatistiğe dökülmesi, başarısız aramaların (ulaşılamayan) tespit edilmesi ve GSM hattının sahibi ile kullanıcısının farklı olması ihtimali göz önünde bulundurularak, dosya kapsamındaki çelişkilerin giderilmesi mümkündür. HTS kayıtları (Arayan-Aranan-Mesaj Atan GSM numaraları=Fatura Bilgisi) Belirti delili niteliğindedir.HTS kayıtları özellikleri gereği, sadece kişiler arasındaki iletişimi tespit eder. İletişimin içeriği hakkında bilgi vermez.Kısacası HTS Kayıtları, kişilerin telefonları aracılığıyla yaptıkları görüşmelerin arayan, aranan, arama zamanı, arama süresi, arama yeri ve sinyal alınan baz istasyonları gibi bilgilerini kapsamaktadır. HTS Verileri iletişim içeriği (Konuşulanlar-Görüşme İçeriği) hakkında bilgi vermez. HTS verileri; tespiti istenen gsm hattının talep edilen tarihler aralığında aranan, arayan, sms gönderen/alan hat-hat sahiplerine ve bu iletişim trafiğine ilişkin süre bilgilerini ihtiva eder.Dolayısıyla ceza muhakeme usulünde BELİRTİ DELİLİ olarak kabul edilirler. Örneğin iştirak halinde işlenen suçlarda olaydan hemen öncesi şüpheliler arasındaki yoğun görüşme trafiği, birlikte suç işleme kararı ve fikir birliğinin varlığı bakımından bir belirti olarak kabul edilebilinir. HTS verileri sosyal medya iletişim araçları olan Whatsapp, Messenger vs. gibi uygulamalar üzerinden gerçekleştirilen görüşme trafikleri hakkında bilgi vermez. Bu ve benzeri uygulamalar üzerinden gerçekleştirilen görüşme trafiklerine ilişkin kayıt verileri gelen HTS kayıtlarında yer almaz.HTS raporları; baz istasyonlarının sinyal özelliklerinden, iletişimin karşılıklı olarak (arayan/aranan) değerlendirilmesi, tüm farklı iletişimlerin bir bütün olarak incelenmesi, raporların yorumlanması, rapordaki tüm numaraların istatistiklerinin çıkarılması, ulaşılıp ulaşılamayan görüşmelerin belirlenmesi, hattın sahibi ile kullanıcısının farklı olabilme ihtimalinin dosya kapsamından çıkarılarak değerlendirilmesi, baz istasyonlarının haritalaştırarak konum, hız, zaman gibi teknik bilgileri barındırmaktadır.HTS kayıtları her sanığın durumuna özel olarak değerlendirilmelidir.HTS kayıtlarına ve baz bilgilerine ilişkin uzman bilirkişisinden rapor temin edilmesi durumunda verilere TEKNİK DELİL niteliğini alır. Sanık veya sanıkların kullandıkları GSM hatlarına ilişkin HTS ve Baz bilgilerinin BTK dan talep edilerek getirtilmesi mümkün iken, aynı şekilde mağdurun kullanmış olduğu GSM hatlarına ilişkin olarak da bu verilerin aynı dosya kapsamında talep edilerek getirtilmesinde yasal bir engel bulunmamaktadır. Mağdur/Müştekinin aynı dava dosyasında cep telefonunu, usulüne uygun Yasa’da belirtilen şartlar uyarınca EL KOYMA kararı bulunmadığı sürece, fiziken incelenmesi veya delil elde etme amacına yönelik olarak Siber Suçlar birimine tevdi edilmesi mümkün değildir. Ancak Cumhuriyet Savcısı ve mahkemelerin genel soruşturma ve delil toplama yetkisi çerçevesinde, suçun aydınlatılması bakımından, mağdurun cep telefonuna Yasa’da belirtilen şartlar nezdinde EL KOYMA kararı vererek ilgili kolluk birimine inceleme yaptırması işleminde hukuka aykırı bir durum olmadığı kanaatindeyiz. ”İçeriğine müdahale edilmeden, iletişim araçlarının diğerleri ile kurduğu iletişime ilişkin arama, aranma, yer bilgisi ve kimlik bilgilerinin tespitine yönelik işlem olması ve daha çok dış bağlantı verilerini ifade etmesi nedeniyle ‘iletişimin tespiti’, Cumhuriyet savcısının soruşturma yetkisini düzenleyen CMK’nın 160 ve 161. maddeleri kapsamında istenebilecek delillerdendir.” Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nin 06.11.2019 tarihli, 2019/1582 E. ve 2019/6838 K.

HTS; Günün belli bir zaman diliminde baz istasyonundan görüşme yapan tüm abonelere ait açık adres ve kimlik bilgilerini kapsayacak şekilde arayan ve aranan dökümlerine ilişkin bilgilerin dökümü iletişimin tespiti işlemidir.İletişim tespiti ancak, şüpheli ve sanık hakkında uygulanabilir.Yargıtayın istikrar bulmuş içtihatları uyarınca, müşteki-mağdurun iletişiminin tespiti işleminin, 5271 sayılı CMK.nun 135. maddesi kapsamında değil, Cumhuriyet Savcısı ve mahkemelerin genel soruşturma ve delil toplama yetkisi çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir.İletişimin içeriğine müdahale etmeden, iletişim araçlarının diğer iletişim araçlarıyla kurduğu iletişime ilişkin arama, aranma, yer bilgisi ve kimlik bilgilerinin tespit edilmesine yönelik işlemleri (10.11.2005 gün ve 25984 sayılı RG’de yayımlanan Yönetmelik m. 3/f) ifade eden “iletişimin tespiti” işlemi yukarıda belirtilen CMK.nun 135. maddesinin 6. fıkrası kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu nedenle, hangi suça ilişkin olursa olsun, şüpheli ve sanığın iletişiminin tespiti, CMK.nun 135/1. maddesi uyarınca hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısının kararıyla mümkün olacaktır.

HTS kayıtlarının destekleyici delil/Belirti Delili niteliğinde olduğu kabul edilmektedir. Yüksek mahkeme içtihatlarında, söz konusu delillere dayanılarak mahkûmiyet kararı verilemeyeceği, sadece başkaca delilleri desteklemek amacıyla kullanılabilecekleri belirtilmektedir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2019/171 E. 2020/169 K.

• Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2007/167E. Ve 03.07.2007 tarihli kararında da belirttiği üzere, hukuka aykırı olarak elde edilmiş bulunan iletişim tespit tutanakları, HTS kayıtları ve bunların analizinden elde edilen diğer deliller hiçbir şekilde hükme esas alınmaz.
• Yargıtay 20. Ceza Dairesi’nin 21.01.2016 tarih ve  2015/1663 E. ,  2016/271 K. sayılı kararında; “…suç tarihinden önce 28 adet içeriği tespit edilemeyen HTS kayıtlarının mahkûmiyet için yeterli olmadığı, başkaca kuşku sınırlarını aşan, yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden, atılı suçtan beraatı yerine mahkûmiyetine karar verilmesi.” denilerek, HTS kayıtlarına dayanılarak verilen mahkumiyet kararı bozulmuştur.

HTS kayıtları tek başına kuşku sınırlarını aşan, mahkumiyete yeterli ve kesin delil niteliğinde değildir. Aleyhinde usulüne uygun temin edilmiş olsa dahi HTS kayıtlarından başka delil bulunmayan kişi ceza hukukunun temel prensiplerinden olan “Şüpheden sanık yararlanır” ilkesinin koruması altındadır ve cezalandırılamaz. Ceza muhakemesi hukukuna göre, yargıç karar aşamasına hükmünü kesin bir yargıya dayandırmalıdır. Mahkeme hükmü olasılıklar üzerine bina edilemez. İspatın tam olmadığı hallerde “şüpheden sanık yararlanır ilkesi geçerlidir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu’na göre, “kuşkudan sanık yararlanır” kuralı uyarınca, sanığın bir suçtan cezalandırılmasının temel koşulu, suçun kuşkuya yer vermeyen bir kesinlikle ispat edilmesine bağlıdır. Gerçekleşme şekli kuşkulu ve tam olarak aydınlatılamamış olaylar ve iddialar sanığın aleyhine yorumlanarak mahkumiyet hükmü kurulamaz. Ceza mahkumiyeti, yargılama sürecinde toplanan kanıtların bir kısmına dayanılarak ve diğer bir kısmı göz ardı edilerek ulaşılan olası kanıya değil, kesin ve açık bir ispata dayanmalıdır. Bu ispat, hiçbir kuşku ve başka türlü bir oluşa olanak vermeyecek açıklıkta olmalıdır. Yüksek de olsa bir olasılığa dayanılarak sanığı cezalandırmak, ceza yargılamasının en önemli amacı olan gerçeğe ulaşmadan, varsayıma dayalı olarak hüküm vermek anlamına gelir. O halde ceza yargılamasında mahkûmiyet, büyük veya küçük bir olasılığa değil, her türlü kuşkudan uzak bir kesinliğe dayanmalıdır. Adli hataların önüne geçilebilmesinin başka bir yolu da bulunmamaktadır. (YCGK-K.2011/171)

“Tecrübe Kuralları (Erfahrungssaetzen) veya Olasılık Kuralları (Wahrscheinlichkeiten) Çok sayıda benzer anlam ve formda gözlenen münferit vakıalardan, bazı bilimlerden veya teknikten alınmış genel değerlendirmeler, kurallardır. Bu kurallara göre belli olayların tekrarı sık olmalı ve tekerrürü gelecekte de beklenebilmelidir. Bu kurallar soyut ve geneldir. Ancak hiç bir zaman kesinliği değil, sadece olasılığı ifade ederler. Her tecrübe kuralının temelinin kollektif (istatistiki bir yoğunluk ile) oluştuğu söylenebilir.Bu kuralların hiçbir zaman doğa kanunları gibi zorlayıcı güçleri yoktur. Bunlar sadece hayatın normal akışı hakkında bilgi verirle, sadece istatistiki bir nitelikleri vardır. Fakat bunlardan öyleleri vardır ki bunlar tipik ve devamlı şekilde tekrar eden durumlarda büyük ölçüde olasılığı gösterirler. Bunlara genel tecrübe kuralları denir. Ayrıca doktrinde bir görüşe göre, alelede olasılıkların karşısında nitelikli olasılıkları ortaya çıkarmak üzere yaşamın olağan akışı kavramı çıkmıştır.” Bkz.; TAŞPINAR, Sema: Fiili Karinelerin İspat Yükünün Dağılımındaki Rolü, (Hayatın Olağan Akışı Kavramı)

“… Bu kayıtlar, kişiler arasında sadece bir görüşme ve mesajlaşma olduğunu göstermesi, içerik bilgilerini yansıtmaması nedeniyle, içeriği belirlenemediği sürece silahlı terör örgütü üyeliği suçu yönünden özellikle yatay görüşme olarak kabul edilebilecek, haklarında aynı suçtan işlem yapılan diğer kişiler ile yapılan görüşmeler başlı başına anlam ifade edecek, sanığın aleyhine kullanılabilecek bir delil niteliğinde kabul edilmemesi gerekmekle birlikte, birçok durumda dosya kapsamında yer alan iddialarla ilgili destekleyici delil niteliğine sahip olabilir. Örneğin örgüt üyeliği iddiası bulunan sanığın, örgütün ildeki üst yöneticileri ile yaptığı sık görüşme destekleyici delil olabilir. Yine örneğin suç tarihinde üniversitede bir öğretim üyesi olan sanığın, aynı üniversitenin örgüt içerisinde sorumlusu olduğu iddia edilen ve buna yönelik başkaca deliller olan kişi ile yaptığı görüşmelere ilişkin HTS kayıtları delil niteliğini kazanabilir. Bu nedenle, HTS kayıtları her sanığın durumuna özel olarak değerlendirilmelidir…”Gaziantep BAM, 3. CD E. 2018/2982 K.2019/4 T. 8.1.2019

BTK’dan Gönderilen Baz İstasyonu Kayıtlarının Delil Değeri

Baz sinyallerinin araştırılması, telefon görüşmelerinin tespitinden farklı olarak daha somut ve tutarlı sonuçlar verir. Çünkü sinyal araştırmasıyla, sanığın telefonunun hangi şehirde ve bölgede olduğu, tarih aralığı ile tespit edilebilmektedir. Bu sebeple, söz konusu sinyaller, içeriği tespit edilemeyen telefon görüşmeleri gibi kabul edilmeyip, daha somut KUVVETLİ DELİL olarak yargılamaya esas alınabilmektedir.Dinleme, kayda alma veya sinyal değerlendirme tedbirleri HTS kayıt verilerinin aksine ancak CMK da sayılan katalog suçlar bakımından uygulanabilir.Ancak Şüpheli/Sanık veya müştekinin kendi cep telefon hattına yönelik rıza gösterip onaylaması halinde tüm suçlar bakımından HTS BAZ veri kayıtlarının adli mercilerce talep edilmesi mümkündür. Bunun dışında rıza ve onay olmadığı sürece baz bilgilerinin temini ancak Yasa’da belirtilen suçlar bakımından olanaklıdır. Yine Yasa’da belirtilen katalog suçların işlendiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebepleri bulunmadan iletişimin dinlenmesi, kayda alınması veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi tedbirine başvurulamaz. Ayrıca Başka Yollardan Delil Elde Etme İmkanının Bulunmaması Şartının varlığı gereklidir. Başka suretle delil elde edilmesi imkanının bulunmaması, soruşturma veya kovuşturma sırasında diğer tedbirlere başvurulmuş olsa bile sonuç alınamayacağı hususunda bir beklentinin varlığı veya başka yöntemlerden biri veya birkaçının uygulanmasına rağmen delil elde edilememesi ve delillere ancak iletişimin dinlenmesi, kayda alınması veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi tedbiriyle ulaşılabilecek olmasını ifade eder (Yön.4).Şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla yaptığı iletişimin denetlenmesi tedbiri, soruşturma aşamasında hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında davaya bakan mahkemenin kararı ile uygulanır. Savcılık, hakimlik veya mahkeme kararında; yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu ve tedbirin süresi belirtilir. (CMK m.135/6). İletişimin dinlenmesi, kaydedilmesi veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi kararı en çok iki ay için verilebilir; bu süre, bir ay daha uzatılabilir. Ancak, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi halinde, hâkim yukarıdaki sürelere ek olarak her defasında bir aydan fazla olmamak ve toplam üç ayı geçmemek üzere uzatılmasına karar verebilir (CMK m.135/4). Yani, bireysel suçlarda toplam 3 ay, örgütlü suçlarda ise toplam 6 ay boyunca iletişimin dinlenmesi, kayda alınması veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi tedbirlerine başvurulabilir. Tedbire Cumhuriyet savcısının karar verdiği hallerde, kararın 24 saat içinde hakim onayına sunulması gerekir. Onaya sunulan savcılık kararı hakkında en geç 24 saat içinde hakim tarafından karar verilir. Savcılık kararının onay süresinin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde elde edilen kayıtlar derhâl imha edilir.İletişimin denetlenmesi (dinleme, kayda alma ve değerlendirme) sırasında elde edilen deliller CMK’nın 135/8 maddesinde yer alan ve yukarıda belirttiğimiz suçlar haricindeki bir suçun soruşturma ve kovuşturulmasında kullanılamaz.Mağdur veya müşteki hakkındaki iletişimin tespiti, genel soruşturma ve kovuşturma yetkilerine dayanılarak yapılabilir. Müşteki veya mağdur açısından 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 135. maddesi hükümleri uygulanamaz. Kanunda CMK m.135 hükümlerinin sadece şüpheli veya sanık hakkında uygulanabileceği açıkça belirtilmiştir. Soruşturma aşamasında savcılık CMK m.160 vd. maddelerinde genel soruşturma yetkilerine dayanarak müşteki veya mağdurun iletişiminin tespiti kararı verebilir. Kovuşturma aşamasında ilgili mahkeme delil toplama konusundaki genel yetkileri çerçevesinde mağdur veya müştekiye ait iletişimin tespiti kararı alabilecektir.Katalog suçlar 5271 sayılı CMK 100/3 hükmünde yer alır. Baz verilerine ilişkin kayıtlar neticesinde uzman bilirkişisinden rapor temin edilmesi durumunda verilere Teknik Delil mahiyetini alır.

Bilinenin aksine BAZ VERİLERİ;  FİİLEN KULLANILAN CEP TELEFONUNUN DOĞRUDAN NOKTA ATIŞI YERİNİ TESPİT ETMEZ; AKSİNE CEP TELEFONU GSM HATTININ KAPSAMA ALANI İÇERİSİNDE BULUNDUĞU YERDEKİ BAZ İSTASYONUNUN ADRESİNİ VEREBİLİR. Aynı baz istasyonu kapsama alanında bulunan ve aynı baz istasyonundan sinyal alan kişilerin kati surette yüz yüze geldikleri, buluştukları kabul edilemez ve baz verileri tek başına şüpheli veya sanığın aleyhine somut delil olarak kullanılamaz.Şüpheden sanık yararlanır ilkesinin uygulanması gerekir. Ancak gsm hattını ve cep telefonunu fiilen olay tarihinde kullandığı kesin olarak tespit edilen şüphelinin/sanığın olay yeri dışında farklı bir baz istasyonu kapsama alanından sinyal aldığının belirlenmesi durumunda, baz kayıt verileri, kuvvetli somut delil olarak değerlendirilmeli, hükme esas alınmalıdır.  Zira her bölgede yer alan baz istasyonunun kapsama alanındaki toplam gsm hattı sayısı; alandaki toplam baz istasyonları sayısına ve alan yüz ölçümüne göre farklılık göstermektedir. Bununla birlikte doğal afet (deprem, sel, yangın vs.) gibi durumlar yaşanmadığı sürece en yakın baz istasyonu kapsama alanında bulunan gsm hattının yakınında yer alan diğer baz istasyonu kapsama alanına geçerek sinyal alabilmesi olanaklı değildir.Deprem gibi doğal afetlerde haberleşmenin kesilmesini önleyecek uydu transmisyonlu mobil baz istasyonlarının kurulum sayısı da her geçen artmaktadır. Şehir merkezlerinde neredeyse her mahallede birden fazla baz istasyonu hatta bazen apartmanlar içerisinde bile baz istasyonları yer almasına karşın kırsal bölgelere gidildikçe bu sayı azalmaktadır. Uygulamada yargılama makamlarının olay yerine yakın yerlerden sinyal alan sanığın, belirtilen zaman aralığında olay yerine kolayca gidip dönebileceği olasılığını gerekçe göstererek mahkumiyet hükmü tesis ettikleri görülmektedir. Baz ve Hts verileri hakimlik mesleği dışından teknik uzmanlık gerektiren bir konudur. Bu açından mahkemelerin olasılık ve ihtimaller üzerine uzman kişisinden rapor temin etmeksizin tahmine dayalı  ve zorlayıcı yorumlarla baz verilerinden tahmine dayalı çıkarımlarda bulunup, bu varsayımları dayanak göstermek suretiyle mahkumiyet kararları tesis etmeleri hukuka aykırıdır. Tespiti istenen cep telefonu hattının şüpheli veya sanık tarafından fiilen kullanılıp kullanılmadığı hususunda ve diğer muallakta kalınan konularda uzman kişisinden rapor temin edilerek  şüphelerin giderilmesi gerekmektedir. Tespiti talep edilen gsm hattının şüpheli veya sanık tarafından kullanılıp kullanılmadığının tespitinde, yargılama merciinin HTS kayıtlarında, en fazla görüşme gerçekleştirilen iki kişiyi tanık sıfatıyla dinleyerek kanaate ulaşması da bir başka kabul görmüş yöntemdir.

Uydu telefonu, Dünya’nın yörüngesinde bulunan iletişim amaçlı uyduları kullanarak bağlantı ve iletişim sağlayan bir çeşit mobil telefondur. Cep telefonları ile benzer şekilde hizmet verirler; konuşma, sms ve düşük bant internet hizmeti sağlarlar. Cep telefonlarından farklı olarak herhangi bir baz istasyonuna ihtiyaç duymadan doğrudan uydu ile bağlantı kurarlar. Sabit uydular deniz seviyesinden ortalama 32.000 km uzaklıkta yörüngede hareket etmeden dururlar. Hareketli olan uydular ise ortalama 750 ile 1500 km arasında bir uzaklıkta dünyanın etrafında dönerler ve bunu ortalama 1 ile 1 buçuk saat arasında bir sürede tamamlarlar. Normal telefonlar gibi baz istasyonları üzerinden değil, doğrudan uydu aracılığı ile bağlantı kuran bu telefonlar kapalı alanda çok verimli çalışmaz. Fakat açık alanlarda uydu ile mutlaka bağlantı kurar. Uydu telefonlarının kapalı alanlardaki çekim gücü çok düşüktür. Bir bina içerisinde uydu telefonuyla sağlıklı bir görüşme yapmak için pencere önüne yönelmek veya çatıya çıkmak gerekebilir. Bazı telefonlar tüm dünyayı, bazıları ise yalnızca belli bir kesimi kapsamaktadır. Uydu telefonu üzerinden çağrı yapıldığında veriler, en yakın uydu üzerinden aktarılır. Uydu telefonları genellikle dışarıdayken daha iyi çalışırlar. Veriler uyduya ulaştıktan sonra aradığınız kişinin telefonuna ulaştırılır. Uydu telefonu olmayan bir telefonu arıyorsanız çağrı, onu karşıdaki cihaza bağlayan, dünya üzerindeki mobil istasyon üzerinden yönlendirilir. Dolayısıyla karşılıklı iki ayrı uydu telefonla gerçekleştirilen görüşmeye ilişkin BTK-BAZ bilgisi elde edilemez.

Mobil haberleşme sistemleri, birçok baz istasyonundan meydana gelen hücresel bir yapı şeklinde oluşturulmaktadır. Baz istasyonları, “Elektronik Haberleşme Cihazlarından Kaynaklanan Elektromanyetik Alan Şiddetinin Uluslararası Standartlara Göre Maruziyet Limit Değerlerinin Belirlenmesi, Kontrolü ve Denetimi Hakkında Yönetmelik” (Yönetmelik) hükümlerine uyulması kaydıyla kapsama ve kapasite artışı sağlanması gereken yerlerde kurulabilmektedir.5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu uyarınca baz istasyonlarının kuruluşunda uyulması gereken kriterlerle ilgili düzenleme yapma yetkisi Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK)’ndadır.Baz istasyonları; alıcı, verici ve güç ünitelerinden oluşan kabin ile sinyalleri yaymak için kule, direk, çatı, bina yüzeyleri vb. yerlere kurulan anten ünitelerinden meydana gelen ve mobil cihazlar ile haberleşmeyi sağlayan sistemlerdir.

Baz istasyonları, mobil cihazlarla iletişim sağlamak amacıyla kurulmakta olup, baz istasyonlarının kapsama alanında olmayan yerlerde mobil iletişim kurmak mümkün değildir.Bir baz istasyonu üzerinden sınırlı sayıda abone iletişim kurabilmektedir. İşletmecilerin abone sayılarının artmasına bağlı olarak; arama başarısızlıklarının en düşük seviyede tutulabilmesi ya da kurulan iletişimin kesintisiz olarak devamının sağlanabilmesi için kapsama sağlanan yerlerde de ilave baz istasyonlarının kurulması gerekmektedir. Aksi halde, kapsama alanında olsalar bile kapasitenin dışında kalan aboneler iletişim sağlayamayacaklardır. Şehir merkezlerine kurulan baz istasyonlarının çoğu kapasite artışını sağlamak amacıyla kurulmaktadır.Mobil cihazlar ile yapılan iletişim, baz istasyonları ile mobil cihazlar arasında karşılıklı olarak gönderilen elektromanyetik dalgalar vasıtasıyla sağlanmaktadır. Mobil cihazlarla yapılan iletişimde, abone baz istasyonuna ne kadar yakın olursa mobil cihaz çıkış gücünü azaltacak ve abonenin daha az elektromanyetik alana maruz kalmasını sağlayacaktır. Ayrıca, baz istasyonları düşük güçte çalıştıklarından ve kapsanacak bölgedeki abone sayısı da dikkate alınarak belirli bir hücre planlaması çerçevesinde kurulması gerektiğinden, baz istasyonlarının şehir dışında kurulması teknik olarak mümkün değildir. Bu nedenlerle baz istasyonları şehir merkezlerine de kurulmaktadır.

HTS kayıtları ile birlikte gönderilen,  İNTERNET BAĞLANTI (GPRS/WAP) İLETİŞİM SORGU SONUÇLARI” tipindeki dökümler GPRS/WAP (veri kullanımı) kısmında “Hedef IP” ve “Erişilen Sayfa” bilgilerinin boş olduğu satırlar operatör firma tarafından seçilen bir periyodla merkezi bir kayıt ortamına aktarılmış ücretlendirme verilerinin dökümüdür.GPRS (General Packet Radio Service/Paket Anahtarlamalı Radyo Hizmetleri), verilerin mevcut GSM şebekeleri üzerinden saniyede 28.8 Kb’den 115 Kb’ye kadar varabilen hızlarda iletilebilmesine imkan veren, cep telefonu, dizüstü bilgisyar, PDA ve diğer mobil cihaz kullanıcılarına kesintisiz İnternet bağlantısı sunan bir mobil iletişim servisidir.Hergün kullandığımız internet’de paket-anahtarlama tekniğinin kullanıldığı dev bir network’tür. GPRS, bu haliyle “sürekli bağlantı halinde” olma imkanı da sağmaktadır.GSM operatörleri aynı zamanda mobil veri ile internet hizmeti de sağlamaktadır. Cep telefonlarına takılı GSM hatlarından mobil veri aracılığıyla internet hizmeti alabilmek için de yine en yakın yerde bulunan Baz İstasyonu kapsama alanı içerisinde olunması gerekir. Cep telefonları kullanıcıları genel olarak mobil veri akışını açık tuttuklarından GPRS verileri dakika bazında baz bilgisi verebilmektedir. Ancak wifi üzerinden cep telefonuna internet bağlantısı kurulması halinde GPRS baz verileri çoğu zaman sağlıklı sonuçlar vermemektedir. 

Yer tespiti açısından baz istasyonu sinyalleri kuvvetli delil niteliğindedir. Yargıtay, yer tespiti açısından sinyallerin kesin sonuç verdiğini belirtmektedir. Teknik sorunların varlığı halinde ayrıca bir rapor alınmalıdır. Fakat ortada teknik bir sorun yok ise, sinyaller üzerinden GSM numarasının nerede olduğu kesin şekilde belirlenecek ve dosyaya delil olarak sunulabilecektir. Dikkat edilmesi gereken husus, burada kesin olarak belirlenen şeyin, GSM numarası olduğudur. Sanığın o GSM numarasını kullanıp kullanmadığının araştırılması ayrı bir konudur.Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2019/223 E. 2020/12 K. , Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2019/13801 E. 2020/348 K.

Sanıkların olay esnasında veya olaydan önce bir araya gelip gelmedikleri konusunda, baz istasyonu sinyalleri değerlendirilebilir. Söz konusu kişilerin telefonlarının aynı baz istasyonundan sinyal vermesi, kişilerin bir araya geldiği şeklinde yorumlansa bile Yargıtay tarafından, bu şekilde kabul edilmemektedir.

“Baz istasyonlarının kapsama alanında olmayan yerlerde mobil iletişim kurmak mümkün olmadığından, bir cep telefonu ile iletişim kurabilmek için o telefonun mutlaka bir baz istasyonunun kapsama alanında bulunması zorunludur. Cep telefonları ile yapılan görüşmeler, baz istasyonları ile cep telefonları arasında karşılıklı gönderilen elektromanyetik dalgalarla sağlanmaktadır. Özellikleri gereği bir baz istasyonundan aynı anda birçok cep telefonu yararlanmakta ve bu baz istasyonunun vasıtasıyla görüşme yapabilmektedir. Nüfusu kalabalık olan yerleşim bölgelerinde ise bu sayı daha da artmakta, aynı anda pek çok cep telefonu aynı baz istasyonundan sinyal verebilmektedir. Bu nedenle, farklı kişiler tarafından kullanılan cep telefonlarının aynı baz istasyonu kapsama alanında bulunması ve sinyal vermesi tek başına o kişilerin bir araya geldikleri veya buluştukları anlamına gelmeyecektir....sanık M.. Ç.. ile N.. Ç.. ve İ.. D..’nın cep telefonlarının sinyal bilgilerinin incelenmesi sonucunda, olay tarihinde cep telefonlarının aynı baz istasyonundan sinyal vermesi nedeniyle sanıkların buluştukları iddia edilmekte ise de; baz istasyonlarının geniş bir kapsama alanının olması, sanık M.. Ç..’in işyeri ile N.. Ç..’ın görev yaptığı adliye ve ikamet ettiği lojmanın birbirine yakın yerlerde bulunması ve İ.. D..’nın avukat olması dikkate alındığında cep telefonlarının aynı baz istasyonundan sinyal vermesinin normal olduğu, başka bir anlatımla İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde birbirine yakın yerlerde oturan, çalışan veya tesadüfen oradan geçmekte olan insanların cep telefonlarının aynı baz istasyonundan sinyal vermesinin olağan bir durum olması göz önüne alındığında, cep telefonlarının aynı baz istasyonu kapsamında sinyal vermesinin sanık M.. Ç..’in diğer sanıklarla bir araya geldiği ve görüştüğünü kabule imkan vermemektedir.”Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2013/247 E. 2015/60 K.Yargıtay 7. Ceza Dairesi, 2019/6348 E. 2020/788 K.(Yargıtay 8. Ceza Dairesi – Karar : 2018/6262).

GSM hattının nerede olduğunun tespiti açısından, söz konusu kayıtlar Yargıtay tarafından hükme esas alınmaktadır ve uygulamada bu kayıtlar sıklıkla değerlendirilerek kullanılmaktadır.Yargıtay 13. Ceza Dairesi, 2019/7470 E. 2020/324 K.

Baz istasyonu sinyal verileri sanığın tespite konu cep telefonunu fiilen kullandığının HTS kayıtları ve başkaca delillerle kanıtlanması durumunda, İÇERİĞİ TESPİT EDİLEMEYEN HTS kayıt verilerinin aksine belirti delili değil, kuvvetli somut delil niteliğinde olacak ve şartlarının vuku bulması halinde hükme esas alınabilecektir.

MÜŞTEKİYE AİT CEP TELEFONU HTS BİLGİLERİ İSTENEBİLİR veya MÜŞTEKİ TELEFONU ÜZERİNDE İNCELEME YAPILABİLİNİR Mİ?

Müştekiye (Şikayetçi) Ait Telefonun İletişiminin Tespiti

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 135. ve Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Tespiti, Dinlenmesi, Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi ve Kayda Alınmasına Dair Usul ve Esaslar ile Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Yönetmeliğin 12. maddelerine göre hakim kararı gerektiren iletişimin tespiti tedbirinin, şüpheli veya sanık tarafından kullanılan telefonlar hakkında uygulanabileceği, anılan düzenlemelerde müştekinin telefonuna yönelik bir tedbirden bahsedilmediği, bu durumda adı geçen müştekinin telefonu açısından iletişimin tespiti uygulamasının Cumhuriyet Savcısı ve mahkemelerin genel soruşturma ve delil toplama yetkisi çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği, Cumhuriyet Savcısı ve mahkemelerin ilgili kurumdan, müştekinin telefonu ile yapılan görüşmelerin kimle, ne zaman, hangi süreyle yapıldığına ilişkin kayıtları içeren iletişimin tespitini isteyebileceği gözetilmeden itirazın kabulü yerine reddine karar verilmesinde 5271 sayılı CMK.nun 309. maddesi gereğince anılan kararın bozulması lüzumunun ihbar olunduğu anlaşılmış olmakla,

Gereği görüşülüp düşünüldü:

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 5353 sayılı Yasa’nın 17. maddesiyle değişik 135. maddesi uyarınca, “Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suçun işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka surette delil elde edilmesi imkanının bulunmaması durumunda, hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi tespit edilebilir, dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal verileri değerlendirilebilir.”

5271 sayılı CMK.nun 135. maddesinin 6. fıkrasında bu madde kapsamında “dinlenme, kayda alma ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesine “ ilişkin hükümlerin ancak fıkrada sayılan katalog suçlarla ilgili olarak uygulanabileceği öngörülmüştür.

İletişimin içeriğine müdahale etmeden, iletişim araçlarının diğer iletişim araçlarıyla kurduğu iletişime ilişkin arama, aranma, yer bilgisi ve kimlik bilgilerinin tespit edilmesine yönelik işlemleri (10.11.2005 gün ve 25984 sayılı RG’de yayımlanan Yönetmelik m. 3/f) ifade eden “iletişimin tespiti” işlemi yukarıda belirtilen CMK.nun 135. maddesinin 6. fıkrası kapsamı dışında bırakılmıştır. Bu nedenle, hangi suça ilişkin olursa olsun, şüpheli ve sanığın iletişiminin tespiti, CMK.nun 135/1. maddesi uyarınca hakim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısının kararıyla mümkün olacaktır.

Ancak; Yargıtayımızın istikrar bulmuş içtihatları uyarınca, müşteki-mağdurun iletişiminin tespiti işleminin, 5271 sayılı CMK.nun 135. maddesi kapsamında değil, Cumhuriyet Savcısı ve mahkemelerin genel soruşturma ve delil toplama yetkisi çerçevesinde değerlendirilmesi gerekir (Yargıtay 13. Ceza Dairesi – Karar : 2011/6986).

YARGITAY Ceza Genel Kurulu
ESAS: 2013/406
KARAR: 2015/185

HTS kayıtlarına göre, sanık O..’un cep telefonu, olay gecesi hem Viranşehir ilçe merkezindeki hem de Karakeçi Köyündeki baz istasyonlarından sinyal almış ise de, sanığın misafirlikte olduğunu belirttiği K…Köyü’nün, A… Köyü gibi her iki baz istasyonuna uzaklığının aynı olması sebebiyle HTS kayıtları dikkate alınarak sanığın olay gecesi A…. Köyü’nde mi yoksa K….Köyü’nde mi bulunduğunun ya da bulunmadığının tespitinin yapılamaması, sanığın olay gecesi yoğun telefon görüşmesi yapmasının ve bu görüşmelerin 03.47-04.51 saatleri arasında kesilmesinin aleyhine yorumlanarak varsayıma dayalı sonucuna gidilmesinin mümkün bulunmaması hususları birlikte gözetildiğinde, sanık O..’un yüklenen suçu işlediği hususu şüphe boyutunda kalmakta olup şüpheden sanık yararlanır ilkesi uyarınca, sanığın beraatına hükmolunmalıdır…

• İletişimin Tespiti: İletişimin tespiti belli bir telefon numarasından kimlerin ne zaman arandığı, konuşmanın ne kadar süreyle yapıldığı (HTS kaydı), elektronik posta yoluyla kimlerle iletişim kurulduğu hususlarının tespit edilmesidir. İletişimin tespiti, iletişimin içeriğine müdahale etmeden iletişim araçlarının diğer iletişim araçlarıyla kurduğu iletişime ilişkin arama, yer bilgisi ve kimlik bilgilerinin tespit edilmesine yönelik işlemlerden oluşmaktadır. İletişimin tespiti geçmişe yöneliktir. Kişinin geçmişte özgür iradesiyle yapıp bitirdiği iletişimine dair harici bilgilerinin tespitidir.(Y16CD-K.2019/6842).

• İletişim Tespit Tutanağı (Tape): Uygulamada iletişimin dinlenmesi ve yazıya dökülmesi suretiyle oluşturulan “tape”, yerel mahkemeler ve Yargıtay tarafından “iletişim tespit tutanağı” olarak adlandırılmaktadır. İletişimin tespiti terimiyle iletişim tespit tutanağının hiçbir ilgisi yoktur. Yargıtay kararlarında geçen iletişim tespit tutanakları ile kastedilen, dinleme kararına dayanılarak elde edilen iletişim içeriğinin yazıya dökülerek tespit edilmesi anlamına gelmektedir. Ancak, iletişimin tespiti teriminin yerleşmeye başlayan doğru kullanım biçimi; iletişimin içeriğine müdahale etmeden, iletişim araçlarının diğer iletişim araçlarıyla kurduğu iletişime ilişkin arama, aranma, yer bilgisi ve kimlik bilgilerinin tespit edilmesine yönelik işlemleri ifade etmesidir.
• İletişimin Dinlenmesi ve Kaydedilmesi: İletişimin dinlenmesi ve kayda alınması, en az iki kişi tarafından telekomünikasyon araçlarıyla yapılan görüşmenin dinlenerek kayda alınmasıdır. Kişilerin kendi aralarında iletişim araçları kullanarak yaptıkları görüşmelerin herhangi bir araç olmadan çıplak kulakla işitilmesi ve dinlenmesi CMK m.135. anlamında bir “iletisimin dinlenmesi” tedbiri olarak kabul edilemez. Dinlenen ve kayda alınan iletişim; telefon, herhangi bir cihazla internet üzerinden veya internet uygulamaları kullanılarak yapılabilir. CMK m.135’e göre e-mail (elektronik posta) veya sosyal medya haberleşme araçları kullanılarak yapılan iletişimin dinlenmesi veya kaydedilmesi de mümkündür. İletişimin dinlenmesi ve kaydedilmesi kararı, verildikten sonraki zaman dilimin için etki yaratır. Yani, geleceğe yönelik iletişim dinlenerek kayıt altına alınabilir. Geçmişteki iletişim içeriğine erişmek hukuken mümkün değildir.
• Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi/Baz Verileri: Sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi, iletişimin içeriğine müdahale niteliğinde olmayıp yetkili makamdan alınan karar kapsamında sinyal bilgilerinin iletişim sistemleri üzerinde bıraktığı izlerin tespit edilerek, bunlardan anlamlandırılan sonuçlar çıkarmak üzere gerçekleştirilen değerlendirme işlemlerini ifade eder.

İletişimin tespiti kararı herhangi bir suç ile ilgili alınabilir, suç sınırlaması yoktur. İletişimin dinlenmesi, kayda alınması veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi tedbirlerine, ancak belirlenen katalog suçlarla ilgili başvurulmasına rağmen iletişim tespiti tedbirine (HTS Kayıt Verileri) TCK’da yer alan herhangi bir suç ile ilgili başvurulabilir.

İletişimin dinlenmesi, kayda alınması veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi (BAZ Kayıt Verileri) yalnızca belli suçlar açısından başvurulabilen bir koruma tedbiridir. Dinleme, kayda alma veya sinyal değerlendirme tedbirleri ancak CMK da sayılan katalog suçlar bakımından uygulanabilir.Belirtilen suçların işlendiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebepleri bulunmadan iletişimin dinlenmesi, kayda alınması veya sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi tedbirine başvurulamaz. Ayrıca başka Başka Yollardan Delil Elde Etme İmkanının Bulunmaması Şartının da tedbirlere başvurulması açısından varlığı gereklidir.Katalog suçlar 5271 sayılı CMK 100/3 hükmünde yer alır.

Öncesinde usulüne uygun yetkili mercilerden alınmış iletişimin dinlenmesi ve kayda alınması kararı bulunmadığı ve kayıt gerçekleşmediği sürece, geçmişe yönelik olarak iletişim içeriklerine ulaşabilmek YASAL OLARAK mümkün değildir. Katalog suçlar dışında yer alan Tehdit, Hakaret vs . suçlarında yasal olarak iletişimin kayda alınması mümkün olmadığı gibi geçmişe yönelik konuşma içeriklerinin tespit edilerek getirtilmesi de aynı şekilde olanaklı değildir. Sosyal medya iletişim araçları üzerinden (Messenger, Whatsapp vs.) gerçekleştirilen konuşma içeriklerinin ve mesajlaşmaların, usulüne uygun yetkili mercilerden kayda alma kararı yer alsa bile, kolluk birimlerince tespiti yine olanaklı değildir. Ancak Devlet İstihbarat birimlerinin denetleyemeyeceği veya içeriğine ulaşamayacağı herhangi bir sosyal medya iletişim uygulamasının mevcut olmadığı düşüncesindeyiz. Yargı mercilerince sanığın veya şüphelinin cep telefonuna el konulması ve siber suçlar birimince yapılan inceleme neticesinde, sosyal medya iletişim uygulamaları üzerinden gerçekleştirildiği tespit edilen sesli ve yazılı mesajlaşma dökümlerinin somut delil olarak kullanılabilmesi mümkündür. Yine bu uygulamalar üzerinden gerçekleştirilen konuşma, yazılı ve sesli mesajlaşma içeriklerinin, koşullarının oluşması durumunda ilgilisi tarafından kayda alınarak yetkili mercilere rızaen ibraz edilmesi halinde de yasal delil olarak kullanılabilmeleri mümkündür.

Loading...

Taking too long?

Reload document

| Open in new tab

Download [47.84 KB]

HTS kayıtlarına göre sanık adına kayıtlı olduğu anlaşılan … no.lu telefon hattının kim tarafından kullanıldığının kesin olarak tespiti için bu hat ile görüşme yapan kişilerin tanık sıfatıyla bilgisine başvurularak sanığı tanıyıp tanımadıklarının sorulması, TİB kayıtlarında yer alan baz istasyonu bilgileri ile sanığın suç tarihinde bulunduğunu beyan ettiği yerlerin karşılaştırması ve telefon hattına ait abone sözleşme aslı getirtilerek imza incelemesi yaptırılıp imzanın sanığın el ürünü olup olmadığı belirlendikten sonra sanığın hukuki durumunun tayini gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ve yetersiz gerekçeyle beraat kararları verilmesi,