DİKKAT !

• Avukatın veya Doktorun gerçekte böyle bir miktarda masraf olmadığı halde mağdurun iradesini etkileyecek şekilde ikna ederek masraf adı altında para alması veya masraf ile orantısız para alarak bu şekilde menfaat temin etmesi hali; İkna Suretiyle İrtikap Suçunu oluşturur.

• ”Yargıtay’da veya İstinaf Mahkemelerinde tanıdıklarımız şu Hakim veya Savcılar var, Dosyaları belirli bir ücret karşılığında Bozup sanığı Tahliye ettiriyoruz, Önden şu kadar almamız gerek…. Belediyede tandığım şu …..isimli Müdür var işini şu miktara çözerim,  ” şeklindeki söylemlerle para veya başkaca menfaat talep eden kişi TCK Md 158/2 belirtilen Nitelikli Dolandırıcılık Suçunu işlemiş olur. Şahsın sadece böyle bir söylemde bulunması somut delil bulunması halinde TCK Md 158/2 gereğince teşebbüs hükümleri uyarınca yargılanması açısından yeterlidir, failin hakkında ceza davası açılabilmesi bakımından talep ettiği parayı alıp alamadığının bir önemi yoktur.Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi veya bu söylemleri ile teklifte bulunan kişi 5237 sy Yasa’da öngörülen Md 158/2 deki suçu işlemiş olur. Tasarlama, belirli sorular yönelterek faili konuşturma-ikrar ettirme ve önceden planlı olmaksızın, ani gelişen olaylarda bu söylemlerin ses kayıt cihazı ile kayda alınması veya gizlice videoya çekilmesi halinde, mağdurun kendisine karşı işlenen suçun delillerini toplamak ve kaybolmasını önlemek maksadı bulunduğundan, kayıtların hukuka uygun delil olarak kullanılması ve atılı suçun yargılanması esnasında  kabülü de mümkündür. Bu tekliflere istinaden taraflar arasında karşılıklı bir anlaşma vuku bulması halinde ise Nüfuz Ticareti Suçu oluşmaktadır. Nüfuz ticaret-i suçuna teşebbüs mümkündür.

• Kamu görevlisi olmayan tarafların veya aracıların aralarında anlaşarak haksız belirli bir işin gördürülmesi amacıyla anlaşmaya varması halinde dolandırıcılık suçu değil, nüfuz ticareti suçu oluşur. 5237 Sy.Yasa’nın 6. maddesinin 1-c bendinde kamu görevlisi; ” Kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla veya herhangi bir suretle sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi” olarak tanımlanmıştır. Bir kimsenin nüfuz taciri sayılabilmesi için; kamu görevlisi tarafından görülmesi gereken bir iş olması, failin belli veya belirlenebilir bir kamu görevlisi üzerinde nüfuz sahibi olduğundan bahsetmesi, bu nüfuzu kullanarak, kamu görevlisine haksız bir işi gördürebileceğinden bahsetmesi,bu girişimde bulunmak için doğrudan veya aracılar vasıtasıyla,kendisine veya başkasına menfaat temin etmesi gerekmektedir. (Md 255/1). İş sahibi bakımından suçun oluşabilmesi için ise; iş sahibinin işinin gördürülmesi karşılığında veya gördürüleceği beklentisiyle hareket etmesi, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla yukarıdaki şartları taşıyan nüfuz tacirine menfaat sağlaması gerekir. (Md. 255/1).Menfaat kişinin ekonomik, hukuksal veya kişisel durumunu objektif olarak iyileştiren her türlü edimdir. Kişinin durumunu maddi veya manevi bakımdan değiştirecek, onu tatmin edecek ve almadığı, kabul etmediği haline nispetle kendisini daha müsait bir duruma getirecek olan her şet menfaattir.Menfaat kavramı geniş olarak tanımlandığından; Cinsel ve sair arzuların tatmin edilmesi, yalnızca övünmeye vesile olan veya sırf estetik hislere hitap eden haller dahi menfaat kavramına dahil edilmelidir.Nüfuz ticareti suçunda menfaatin haklı veya haksız olup olmadığının bir önemi bulunmamaktadır. Ancak nüfuz taciri vasıtasıyla gördürülmek istenen işin kamu görevlisinin görevine giren haksız bir iş olması gerekmektedir.Yine Nüfuz ticareti suçunun oluşabilmesi için iş sahibinin işinin gördürüleceği beklentisiyle hareket etmesi gerekir.İşi görmeye yetkili kamu görevlisinin nüfuz ticareti anlaşmasından haberinin de olmaması gerekir.Nüfuz ticareti suçu ile birlikte şartlarının oluşması halinde görevi kötüye kullanma suçunun da oluşabilmesi mümkündür.Nüfuz ticareti suçunda fail haksız bir işi yaptırtmak için, kamu görevlisinin pozisyonunu, yetki, görev ve gücünü kullanabileceğini 3. kişilere vaad eder.Haksız bir işini bu suretle gördürecek kişi de karşılığında faile veya bir başkasına menfaat temin etmeyi vaad eder.Bu menfaat parasal bir değer olabileceği gibi, sosyal,cinsel vs bir menfaat de olabilir.Anlaşmanın yapılmasıyla nüfuz ticareti suçu tamamlanır, failin gerçekte kamu görevlisi üzerinde bir gücünün veya etkisinin olup olmadığı veya etkisinin sonuç almaya elverişli olup olmadığın bir ehemmiyeti yoktur. Haksız bir işin gördürülmesi amacıyla Kamu görevlisine verilmek üzere karşılıklı menfaat vaadleri ile gerçek ve özgür iradeleriyle anlaşma yapan kişiler Yasa’da belirtilen Nüfuz Ticareti Suçunu işlemiş olur ve müşterek fail olarak sorumlu tutulurlar.

  Nüfuz ticareti anlaşmasının geçerliliği tarafların hür ve gerçek olmasına bağlıdır.Yargıtay’ın rüşvet suçu ile ilgili olarak benimsediği görüş burada da geçerli olacaktır.Yargıtay’a göre ” ….rüşvet anlaşmasının özgür iradeye dayalı olmasında zorunluluk bulunmaktadır.Rüşvet verme veya alma niyetinde olmayan kişi veya kamu görevlisinin, atlatmak veya yakalatmak ya da suç delillerini ortaya çıkartmak amacıyla kabul etmiş gibi gösterdiği biçimsel rızanın( görünüşteki rıza-dış rıza) özgür iradeye dayalı olmaması nedeniyle rüşvet anlaşmasının varlığından söz edilemeyeceği cihetle, böyle bir durumda rüşvet alırken veya verirken yakalanan failin eyleminin rüşvet suçuna teşebbüs olarak kabülü gerekmektedir”.Bu halde iş sahibinin sorumlu tutulmaması için failin suçüstü yakalanmasını sağlamak amacıyla resmi makamlarla birlikte hareket etmesi gerekmektedir. Dolayısıyla resmi makamları haberdar etmeksizin gerçekte nüfuz konusunda anlaşmaya varan ancak beklentileri karşılanamayan, bu gibi sebeplerle mağdur olduğundan bahisle aradan uzunca bir zaman geçtikten sonra şikayette bulunan iş sahibinin de sorumlu tutulması yoluna gidilebilinecektir. Bu gibi hallerde suç üstü yakalanan fail hakkında teşebbüs hükümleri uygulanacak, TCK Md 255/3 fıkrası uygulama olanağı bulamayacaktır.

İrtikap

Madde 250- (1) (Değişik: 2/7/2012-6352/86 md.) (1) Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.

(2) Görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla, kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi ikna eden kamu görevlisi, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) İkinci fıkrada tanımlanan suçun kişinin hatasından yararlanarak işlenmiş olması halinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(4) (Ek: 2/7/2012-6352/86 md.) İrtikap edilen menfaatin değeri ve mağdurun ekonomik durumu göz önünde bulundurularak, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarısına kadar indirilebilir.

Zimmet ve İrtikap Suçunda Denetim görevinin ihmali

        Madde 251- (1) Zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine kasten göz yuman denetimle yükümlü kamu görevlisi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.

(2) Denetim görevini ihmal ederek, zimmet veya irtikap suçunun işlenmesine imkan sağlayan kamu görevlisi, üç aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (Örneğin Sorumlu Müdürün irtikap veya zimmet suçunun bir memur tarafından işlendiğini farketmesine karşın buna göz yumması veya bu suça imkan sağlaması) 

Nüfuz ticareti 

      Madde 255- (Değişik: 2/7/2012-6352/89 md.)

(1) Kamu görevlisi üzerinde nüfuz sahibi olduğundan bahisle, haksız bir işin gördürülmesi amacıyla girişimde bulunması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, kendisine veya bir başkasına menfaat temin eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Kişinin kamu görevlisi olması halinde, verilecek hapis cezası yarı oranında artırılır. İşinin gördürülmesi karşılığında veya gördürüleceği beklentisiyle menfaat sağlayan kişi ise, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Menfaat temini konusunda anlaşmaya varılması halinde dahi, suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.

(3) Birinci fıkrada belirtilen amaç doğrultusunda menfaat talebinde bulunulması ve fakat bunun kabul edilmemesi ya da menfaat teklif veya vaadinde bulunulması ve fakat bunun kabul edilmemesi hallerinde, birinci fıkra hükmüne göre verilecek ceza yarı oranında indirilir.

(4) Nüfuz ticareti suçuna aracılık eden kişi, müşterek fail olarak, birinci fıkrada belirtilen ceza ile cezalandırılır.

(5) Nüfuz ticareti ilişkisinde dolaylı olarak kendisine menfaat sağlanan üçüncü gerçek kişi veya tüzel kişinin menfaati kabul eden yetkilileri, müşterek fail olarak, birinci fıkrada belirtilen ceza ile cezalandırılır.

(6) İşin gördürülmesi amacıyla girişimde bulunmanın müstakil bir suç oluşturduğu hallerde kişiler ayrıca bu suç nedeniyle cezalandırılır.

(7) Bu madde hükümleri, 252 nci maddenin dokuzuncu fıkrasında sayılan kişiler üzerinde nüfuz ticareti yapılması halinde de uygulanır. Bu kişiler hakkında, Türkiye’de bulunmaları halinde, vatandaş veya yabancı olduklarına bakılmaksızın, resen soruşturma ve kovuşturma yapılır.

MADDE 255. GEREKÇE– Kamu görevlisinin görevine girmeyen ve yetkili olmadığı bir işi yapabileceği veya yaptırabileceğinden bahisle kişiden menfaat temin etmesi, bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun oluşabilmesi için, menfaati temin eden kişinin, yapılmasını arzuladığı işin kamu görevli¬sinin görevine girmediğini ve bu hususta yetkisi olmadığını bilmesi gerekir. Ancak, kamu görevlisi, özel ilişkileri nedeniyle bu konuda yetkili olan kişilere işi yaptırabileceğine veya herhangi bir şekilde işi yapabileceğine inandırarak menfaat temin etmektedir. Şayet kamu görevlisi, görülmesi istenen iş konusunda kendisi esasen görevli ve yetkili olmadığı hâlde, görevli ve yetkili olduğundan ve işi yapacağından bahisle kişiyi yanıltarak menfaat temin etmiş ise, artık bu suçun değil, dolandırıcılık suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir. Bu madde kapsamına giren olaylarda kişi, kamu görevlisine sağladığı menfaatin haksız bir menfaat olduğunu bilmektedir. Kişi, yasal olan veya olmayan bir işinin görülmesi amacına yönelik olarak kamu görevlisine bir menfaat temin etmektedir. Söz konusu suç, kamu görevlisinin, görevine girmeyen ve yetkili olmadığı bir işi yapacağı veya yaptıracağı kanaatini uyandırarak menfaat sağ¬lamasıyla tamamlanmış olur. Bu durumda, söz konusu suçun oluşumu açısından, menfaati sağlayan kişinin işinin görülüp görülmediğini araştırmaya gerek yoktur. Bu suç, çok failli bir suçtur. İşinin gördürülmesini isteyen ve bu amaçla kamu görevlisine menfaat temin eden kişi de aslında hukuka aykırı bir zemindedir. Bu itibarla, hem kamu görevlisi hem de işinin gördürülmesini isteyen ve bu amaçla kamu görevlisine menfaat temin eden kişi söz konusu suçun failidirler. Söz konusu suçun oluşabilmesi için kamu görevlisinin görevi başında bulunması da gerekmez. Görev mahalli dışında da bu suç oluşabilir. Bu suç açısından önemli olan, haksız menfaati temin eden kişinin bir kamu görevlisi olması ve aslında görevine girmediği bilinen bir işi özel bağlantıları nedeniyle yapabileceğinden söz ederek kişilerden haksız bir menfaat temin etmesidir. Kamu görevlisinin, görülmesi istenen iş konusunda kendisi esasen görevli ve yetkili olmadığı hâlde, görevli ve yetkili olduğundan ve işi yapacağından bahisle kişiyi yanıltarak menfaat temin etmiş olması hâlinde ise, dolandırıcılık suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir.

Madde 157- (1) Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir.

Nitelikli dolandırıcılık

        Madde 158- (1) Dolandırıcılık suçunun;

a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,

b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,

c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,

d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,

e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,

f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,

g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,

h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,

i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,

j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,

k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,

l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle,

İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.

(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.

Daha az cezayı gerektiren hal

        Madde 159- (1) Dolandırıcılığın, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi halinde, şikayet üzerine, altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.

Dolandırıcılık suçunda; zarar görenin gerçek kişi olması durumunda mağdur, tüzel kişi olması halinde ise suçtan zarar gören olarak adlandırılır. Hileli davranışlar sonucunda aldatılan ile zarara uğrayanın aynı kişi olması şart değildir. Ancak aldatılan ve zarara uğrayan malvarlığı üzerinde tasarrufta bulunan kişinin aynı olması gerekir.Dolandırıcılık suçunun konusu bir kimsenin hileli davranışlar sonucunda aldatılması neticesinde, onun veya başkasının zararına olarak sağlanan yarardır. (Ekonomik Zarar Koşulu) Dolandırıcılık suçu kasten (Bilerek ve İsteyerek-Manevi Unsur ) işlenebilen suçlardan olup teşebbüse elverişlidir.Dolandırıcılık suçundan hilenin , aldatmaya elverişli, belli oranda ağır, ustaca ve yoğun, karşı tarafın inceleme ve denetleme olanağını ortadan kaldırıcı nitelikte olması gerekir.İfade ediliş ve sergileniş tarzı açısından yöneldiği kimsenin denetim yapma yetkisini elinden almalı, doğurduğu güven ortamıyla kişiyi istediği yöne çekebilecek nitelik ve içerikte olması gerekir. İlk bakışta hilenin ortalama zeka sahibi herhangi bir kimseyi aldatıcı özellikte bulunması gerekir. Dolandırıcılık suçunda, TCK Md 257 de Görevi Kötüye Kullanma Suçunda zikredildiği gibi Yasa’da bir objektif cezalandırılma koşulu öngörülmediğinden, suç teşebbüse elverişlidir, yarar elde edilmemiş veya sağlanmamış olsa dahi teşebbüs açısından Kanunda öngörülen koşulların oluşması halinde fail teşebbüs hükümleri gereğince cezalandırılır. Nitelikli Dolandırıcılık Suçu (TCK Md 158) CMK Md 135 gereğince katalog suçlar arasında kabul edildiğinden, suç açısından iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması da mümkündür.Örneğin ödeme gücü olmadığı halde bunu hileli hareketlerle gizlemek, olağan günlük hayatta bir hizmet veya mal, ödemenin yapılacağı inancıyla verildiğinden dolandırıcılık suçunu oluşturabilir. Herhangi bir şey söylemeden masaya geçip oturan kişinin yemek sonrasında ödeme yapmaması, hizmet sonrasında ödeme yapılacağı inancını aksettirmesi ve doğal olanın hizmet bedelinin ödenmesi olması sebebiyle dolandırıcılık suçunu oluşturur. Yine BK göre rızanın beyanı açık olabileceği gibi zımni de olabilir. Güvene aykırı davranılması durumunda hareketin hileli olduğu kabul edilmelidir.Basit dolandırıcılık suçu şikayete bağlı olmayıp uzlaşmaya tabi suçlardan olmasına karşın, nitelikli dolandırıcılık suçu şikayete bağlı olmayıp, uzlaşma prosedürünün uygulanacağı suçlardan da değildir. Son dönemde gündemde olan telefon dolandırıcılığı suçunda fail veya failler kendilerini Kamu Görevlisi, Banka, Sigorta veya Kredi Kurumları ile İrtibatı Olduğunu Söyleyerek Dolandırıcılık Suçunu işlediklerinden TCK md.158/1-L gereğince cezalandırılmaktadırlar.Failin, kamu görevlileri ile ilişkisinin olduğunu, kamu görevlileri nezdinde hatırı sayıldığını söyleyerek, belli bir işi gördürmek vaadiyle yapacağı aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere, para veya başkaca menfaat sağlaması halinde TCK Md 158/2 de belirtilen suç oluşur. Failin bahsettiği kamu görevlisinin mevcut olup olmadığı veya fail tarafından yapılacağı vaad edilen işi yapmaya yetkili olup olmadığı önem arz etmez. Kamu görevlisinin taraflarca bilinen veya tanınan biri olması da şart değildir, kamu görevlisinin makam olarak belirlenebilir olması yeterlidir. Ancak failin genel olarak devlet yetkililerini, hakim ve savcıları, kaymakam ve valileri tanıdığını belirterek genelleme yapması durumunda TCK Md 158/2 de belirtilen suç değil, Md 157 de belirtilen basit dolandırıcılık suçu vuku bulur. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hakimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılık söz konusu olacak ve TCK’nın 158/2. maddesi uygulanamayacaktır.Sanığın, belli bir kamu görevlisini tanıdığından veya hatırı bulunduğundan hareketle iş gördüreceğinden bahsetmeksizin sadece tanıdıkları olduğunu belirterek haksız menfaat temin etmiş olması durumunda TCK Md 157/1 de zikredilen basit dolandırıcılık suçu oluşur.Failin kendisini Kamu kurumunda görevli (müfettiş, genel müdür vb.)olarak tanıtıp müştekinin tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde eylemi, basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır. Kamu görevlisi olmayan tarafların veya aracıların aralarında anlaşarak haksız belirli bir işin gördürülmesi amacıyla anlaşmaya varması halinde dolandırıcılık suçu değil, nüfuz ticareti suçu oluşur. Nüfuz ticareti suçunda fail haksız bir işi yaptırtmak için, kamu görevlisinin pozisyonunu, yetki, görev ve gücünü kullanabileceğini 3. kişilere vaad eder.Haksız bir işini bu suretle gördürecek kişi de karşılığında faile veya bir başkasına menfaat temin etmeyi vaad eder.Bu menfaat parasal bir değer olabileceği gibi, sosyal,cinsel vs bir menfaat de olabilir.Anlaşmanın yapılmasıyla nüfuz ticareti suçu tamamlanır, failin gerçekte kamu görevlisi üzerinde bir gücünün veya etkisinin olup olmadığı veya etkisinin sonuç almaya elverişli olup olmadığın bir ehemmiyeti yoktur. Tarafların zikrettiği kamu görevlisinin de bilgisi dahilinde ve iştirak ilişkisi içerisinde ticarete müdahil olması halinde rüşvet suçu gündeme gelecektir.Nüfuz ticareti suçu şikayete bağlı olmadığı gibi, uzlaştırma kapsamında yer alan suçlardan da değildir, savcılık tarafından suç resen soruşturulur. Nüfuz ticaretinde kullanılan bir hile yoktur, kamu görevlisi olmayan taraflar kendi aralarında haksız bir işin gördürülmesi için anlaşmaktadırlar.Anlaşmanın yapılmasıyla ile suç tamamlanır nüfus ticareti suçu teşebbüse elverişli bir suçtur. Haklı bir işin gördürülmesi veya gördürülmesinin çabuklaştırılması için sağlanan maddi menfaat nüfuz ticareti kapsamına girmez. Haksız bir işin gördürülmesi amacıyla maddi menfaat sağlanmaksızın veya vaad edilmeksizin yardım edilmesi veya yardım edileceğine dair anlaşmaya varılması veya söz verilmesi de nüfuz ticareti suçu sayılmayacaktır. Nüfuz ticareti suçunun oluşabilmesi için; kamu görevlisi üzerinde etkisi veya hakimiyeti olduğundan, yani ne isterse kamu görevlisinin kırmayıp yapacağından bahisle, haksız bir işin gördürülmesi amacıyla girişimde bulunma taahhüdünde bulunan ve bunun karşılığında doğrudan doğruya veya aracı vasıtasıyla işi gördürecek olanla anlaşıp maddi menfaat temin eden veya menfaat temini konusunda anlaşan failin varlığı gerekir.Nüfuz ticareti suçuna aracılık eden, yani taraflar arasında bağlantı kuran, fail ile iş sahibini buluşturan kişi de “müşterek fail” sıfatıyla TCK m.37’ye göre cezalandırılacaktır.Nüfuz ticareti ilişkisinde dolaylı olarak kendisine menfaat sağlanan üçüncü kişi de “müşterek fail” olarak cezalandırılacaktır. Nüfuz ticareti suçunda Rüşvet suçunda TCK Md 254/1 olduğu gibi etkin pişmanlık hükümleri düzenlenmemiştir. Dolayısıyla anlaşmadan netice alamayan tarafın sonrasında savcılığa şikayette bulunması halinde kendisinin de cezalandırılması mümkündür. Nüfuz ticareti suçunda failin kamu görevlisi olması gerekmez, failin kamu görevlisi olması halinde verilecek hapis cezası yarı oranında arttırılır. Nüfus ticareti suçu da kasten işlenebilen suçlardandır. Bize göre suçun olası kastla işlenmesi de mümkündür.Nüfuz ticareti suçunda gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanmaz. Nüfuz ticareti suçunu rüşvet suçundan ayıran kriter failin kamu görevlisi olması durumunda menfaat temin ettiği işin kendi görev alanına  girmemesidir.

Dolandırıcılığın gerçekte var olan hukuki bir alacağın tahsili amacıyla işlenmesi hali Yasa’da daha az cezayı gerektiren hal olarak düzenlenmiştir. Üç veya daha fazla kişiyle veya suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde dolandırıcılık suçunun işlenmesi ise cezayı arttıran haller olarak belirlenmiştir. Failin, yardım edenin veya azmettirenin dolandırıcılık suçunda mağdurun zararını, soruşturma aşamasında gidermesi halinde hükmedilen cezanın 2/3 e kadarının indirilebileceği öngörülmüşken, kovuşturma aşamasında zararın giderilmesi durumunda 1/2 kadarının indirilebileceği TCK Md 168 gereğince  öngörülmüştür. Dolandırıcılık suçundan mağdurun zararının fail tarafından giderilmesi suçun kabülü anlamına gelmez. TCK Md 168 gereğince etkin pişmanlık hükümlerinin fail hakkında uygulanabilmesi için zararın fail, yardım eden veya azmettiren tarafından veya onun talimatıyla giderilerek, yargılama sürecinde de pişmanlığın gösterilmesi şarttır. Yargılama sürecinde pişman olmadığını açıkça belirten veya hal ve hareketleri ile bu halini aksettiren fail hakkında zarar giderilmiş olsa dahi etkin pişmanlık hükümleri uygulanmaz.Yine zararın kısmen giderilmesi halinde ise mağdurun buna icazet vermesi gereklidir. Dolandırıcılık suçunda adli para cezası verilmesi mümkün olmakla, sanık hakkında koşullarının oluşması halinde HAGB ve Hapis Cezasının Ertelenmesi kararlarının verilmesi de olanaklıdır. Benzer şekilde dolandırıcılık suçunda zincirleme suç hükümleri de şartlarının oluşması halinde uygulama olanağı bulacaktır. Basit dolandırıcılık suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesi iken, nitelikli dolandırıcılık suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Nüfus ticareti suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.Nüfuz ticareti suçu “Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar” bölümünde yer almaktadır. Nüfuz ticareti suçuna Türk Ceza Kanunu’nun 255. Maddesinde yer verilmiştir.Bu suça ilişkin verilecek ceza; “kamu güveni”, “eşitlik ilkesi” “kamu görevlisine duyulan güven” kavramlarını korumaktadır.Bu madde başlığı “Yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama” iken, 02.07.2012 tarihli ve 6352 sayılı Kanunun 89. maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir. (Eski tarihli kararlarda hep bu isimle anılmaktadır.)

Sanığın somut bir makam veya makam sahibiyle irtibatından bahsederek haksız menfaat temin etmesinde TCK Md 158/2 unsurları oluşacaktır. Yargıtay 15.CD.2012/16113 E.2014/8374 K. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan bilinen bir görevli olması gerekmez. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilir olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkarı ….Başsavcısına,…..kaymakamına,……..vereceğim beyanında Başsavcının, Kaymakamın kişi, makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır.5237 sy Yasa’nın 158/2 deki nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşması için, suç failinin ismen söylemese de kimden söz edildiğini karşı tarafın anlayacağı şekilde makamı,rütbesi,ünvanı ve lakabını söylemesi ve kamu görevlilerini tanıdığını, hatırının sayıldığını,işini yaptırabileceğini söyleyerek mağduru kandırması gerekir. Failin beyanlarından tespitin yapılamaması ve belli bir kişiden bahsedilmeksizin tanıdıklarının olduğunun söylenmesi halinde TCK Md 157/1 de zikredilen basit dolandırıcılık  suçu oluşur.TCK Md 158/2 de belirtilen nitelikli dolandırıcılık suçunun faili kamu görevlisi olabileceği gibi herkes de olabilir.Fail kamu görevlisi ama yetkili olmadığı bir işi yaptırabileceği kansını uyandırıyorsa eylem TCK Md 255 kapsamında nüfuz ticareti suçu kapsamında kalır. Şahsın kamu görevlisi olup olmadığı TCK Md 6 ya göre belirlenecektir.Adı kullanılan kamu görevlisinin o işi yapmaya yetkili olup olmamasının önemi bulunmamaktadır.Fail kendisinin bir yerde hakim, savcı veya kaymakam olduğunu ifade ederek nitelikli yalan söyler ve haksız menfaat temini girişiminde bulunursa eylem basit dolandırıcılık kapsamında kalır.

Sanığın, kamu görevlileri ile ilişkisi olduğundan bahsederek menfaat temin edilmesinde,menfaatin haksız olarak alınması ve hile vs.gibi dolandırıcılık suçunun diğer unsurlarının da somut olayda gerçekleşmesi gerekir, aksi halde sanığın beraatine karar verilmelidir.

TCK Md 158/2 de zikredilen nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşumu için sanık tarafından adı kullanılan kamu görevlisi kişi veya kişilerin gerçekte o görevi yapmakla yetkili olup olmadıklarının bir önemi bulunmamaktadır.Adı geçen ve ismi kullanılan kişinin o kurumda çalışmadığı mağdur tarafından biliniyor ise bu durumda nitelikli dolandırıcılık suçu oluşmayacaktır, ancak eğer sanık hiç olmayan bir görevliden bahsediyor ve mağdur da bunu bilmiyor ve inanıyorsa nitelikli dolandırıcılık suçu oluşacaktır.

Suç icrai bir hareketle işlenebileceği gibi, susmak suretiyle yanılgıya düşürmek gibi ihmali bir hareketle de işlenebilir. Maddenin gerekçesinde suçun ihmali davranışla veya mağdurun içine düştüğü hatadan yararlanmak suretiyle işlenebileceği belirtilmiştir. Ancak icrai harekette, gerçekleştirilen davranışın hile teşkil edebilmesi için, aldatmaya elverişli olması gerekir (Özgenç, 2012:26).Hileden söz edebilmek için mutlaka mağdurun aldanmış olması gerekli değildir.Aldatmaya elverişli hileli davranışa rağmen mağdur aldanmamış olabilir (Özgenç, 2012:26).

Nüfuz ticareti suçunun unsuru olan, “kamu görevlisi üzerinde nüfuz sahibi olduğundan bahisle” failin, diğer faile kanunda tanımlanan kamu görevlisi  (m.6) veya kişiler üzerinde etkili olduğundan söz etmesi, etkili olduğu ya da kamu görevlisi belli kişiye veya kişilere söz geçirebilecek olduğunu demesi anlaşılmalıdır. Ancak failin, kamu görevlisi üzerinde gerçekte nüfus sahibi olmaması ama kendisini böyle göstermesi, bu suçu değil, şartları olduğunda dolandırıcılık suçunu oluşturur (Hafızoğulları ve diğerleri, 2014:87). Bu ihtimalde fail, aslında olmadığı halde kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahsederek muhatabına işinin gördürüleceği yolunda vaatte bulunarak aldatmakta ve bu yolla menfaat sağlamaktadır. Buna göre, aldatma yok ise, kişi kamu görevlileri üzerinde sahip olduğu nüfuzu haksız bir işin gördürülmesi zımnında iş sahibiyle yapmış olduğu aldatma çerçevesinde menfaat karşılığında kullanıyorsa, artık dolandırıcılık değil, 255.maddede düzenlenen nüfuz ticareti suçunun oluştuğunu kabul etmek gerekir (Koca ve diğerleri, 2013:648).

Sanığın suç tarihlerinde A.Adliyesinde Asliye Ceza Mahkemesi mübaşiri olarak görev yaptığı, katılanın ise aynı mahkemenin 2007/228 Esas sayılı dosyasında fuhuş için yer temini suçundan sanık olarak yargılanıp 26.02.2008,2008/85 sayılı karar ile mahkumiyetine hükmedildiği,sanığın katılanı cep telefonu ile arayarak dosyası ile ilgili görüşmek istediği, katılanın kabul etmemesi üzerine, tanık Erol’un aracılığı ile görüşmeye ikna olduğu, sanığın dosyayı yargıtaya göndermeyip yok edeceğini, Yargıtaya gönderilmesini 4-5 yıl geciktireceğini, dosya temyiz edilse dahi Ankaraya giderek kararı bozduracağını söylereyerek 6.000 TL ye bu işi halledebileceğini belirtip, sürekli katılanı arayarak para temin hususunda talepte bulunduğu, katılanın ise bu miktarı temin edemediğini, ilk aşamada 400 TL verebileceğini söylemesi üzerine, gerçekte bunu istemeyen katılan ile sanık arasında anlaşma sağlandığı, katılanın suç tarihinde kolluğa başvurduğu, C.Savcılığının talimatı üzerine sanığın suç üstü yakalanabilmesi amacıyla kolluk tarafından seri numaraları alınmış 400 TL nin 25.03.2008 günü katılan tarafından sanığa verildikten hemen sonra sanığın üzerinde yakalandığı anlaşılan olayda teşebbüs aşamasında kalmış nüfuz ticareti suçu vuku bulmuştur. 5.CD.7.1.2013,2011/12308-2013/2

Sanığın, Bursa 4. Asliye Ceza Mahkemesinde zabıt katibi olarak görev yaptığı, Güven K un da aynı mahkemede mala zarar verme, silahla yaralama ve 3136 sayılı Kanuna muhalefet suçlarından yargılanarak hapis ve adli para cezasına mahkum edildiği, infaz için Bursa C.Savcılığınca yapılan davet üzerine,mahkeme kalemine gelerek görüştüğü sanığın, 250 TL karşılığında dilekçe yazdırıp, havalesini yaptırdıktan sonra; işin halloldu cezaevine girmeyeceksin bir kaç gün sonra uğra dediği ve Güvenin adliyeden ayrıldığı, sanığın tekrar yanına geldiğinde 250 TL daha para istediği, bunun yerine katılanın yanında getirdiği kazağı kendisine verdiği,davetiye tebliğine rağmen başvurmayan katılanın yakalanarak infaz kurumuna konulduğu olayda yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama suçuna atfen nüfuz ticareti suçu oluşmuştur.5.CD.6.12.2012,2010/11641-2012/12441

5237 sayılı TCK’nın 158. maddesinin 5237 sayılı TCK’nın 158. maddesinin 2. fıkrasındaki nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için suç failinin ismen söylemese bile kimden söz edildiğini karşı tarafın anlayacağı şekilde makamı, rütbesi, ünvanı ve lakabını söylediği kamu görevlilerini tanıdığını hatırının sayıldığını, işini yaptıracağını söyleyerek mağduru kandırması gerektiği somut olayda, sanıkların isim belirtmeksizin, belli bir kamu görevlisi yanında hatırı sayıldıklarından ve ilişkisi olduklarından bahsetmeksizin belediye görevlileriyle ilişkilerinin iyi olduğunu, belediyeye ait dükkanın kiralamasında kendisine yardımcı olabileceklerini beyan edip müştekiden haksız çıkar sağladıklarının iddia ve kabul olunması karşısında, fiilin 5237 sayılı TCK’nın 157. maddesi kapsamında basit dolandırıcılık suçunu oluşturacağı gözetilmeden unsurları yönünden oluşmayan aynı Kanunun 158/2 madde ve fıkrası uyarınca nitelikli dolandırıcılık suçu ile mahkumiyetlerine karar verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 15. Ceza Dairesi – Karar: 2014/12458).

Fail, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu söyleyerek belli bir işi gördüreceğini ileri sürerse TCK md.158/2 uygulanmalıdır. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkarı…. Başsavcısına, …kaymakamına, vereceğim şeklindeki beyanında Başsavcının, Kaymakamın kişi, makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hakimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılık söz konusu olacak ve nitelikli dolandırıcılık suçunu düzenleyen TCK’nın 158/2. maddesi uygulanamayacaktır (Yargıtay 15. Ceza Dairesi- Karar: 2015/25071).

Dolandırıcılık suçunun unsurlarından olan hile, nitelikli bir yalandır. Hile teşkil eden yalan belli ölçüde ağır ve yoğun olmalı, ustaca sergilenerek mağdurun yalanı kontrol ihtimaline imkan vermemelidir. Dolandırıcılık suçu şartlarının oluşabilmesi için fail, kullandığı hile ile mağduru yanıltmalı, aldatıcı davranış ve yalanlara itibar eden mağdurdan haksız çıkar elde etmelidir. Hilenin aldatıcı bir yalan olup olmadığı olayın özellikleri dikkate alınarak değerlendirilmeli. Mağdurun sübjektif durumu, eğitimi, fiil ile ilişki biçimi, yapılan hilenin şekli, hile için belge kullanılmışsa gizlenen veya değiştirilen belgenin özellikleri ayrı ayrı dikkate alınmalıdır.Dolandırıcılık Suçunda Hile ; Nitelikli bir yalan yoksa dolandırıcılık suçu şartları oluşmaz. Hileli davranışın faili aldatacak nitelikte olması gerekir. Basit bir yalan dolandırıcılık suçunun unsuru olan hileli hareket olarak kabul edilemez. Yargılama sırasında hileli hareketin ne olduğu ortaya konulmalı, mağdur üzerindeki etkisi itibariyle aldatıcı olup olmadığı araştırılmalı, mağdurun iyi niyeti ve güven duygularının kötüye kullanılıp kullanılmadığına dikkat edilmelidir.Hile, maddi olmayan yollarla karşısındakini aldatan, hataya düşüren, düzen, dolap, oyun, entrika ve bunun gibi her türlü eylem olarak kabul edilebilir. Bu eylemler bir gösteriş biçiminde olabileceği gibi, gizli davranışlar olarak da ortaya çıkabilir. Gösterişte, fail sahip bulunmadığı imkanlara ve sıfata sahip olduğunu bildirmekte, gizli davranışta ise kendi durum veya sıfatını gizlemektedir. Ancak sadece yalan söylemek, dolandırıcılık suçunun hile unsurunun gerçekleşmesi bakımından yeterli değildir. Kanun koyucu yalanı belirli bir takım şekiller altında yapıldığı ve kamu düzenini bozacak nitelikte bulunduğu hallerde cezalandırmaktadır. Böyle olunca hukuki işlemlerde, sözleşmelerde bir kişi mücerret yalan söyleyerek diğerini aldatmış bulunuyorsa bu basit şekildeki aldatma, dolandırıcılık suçunun oluşumuna yetmeyecektir. Yapılan yalan açıklamaların dolandırıcılık suçunun hileli davranış unsurunu oluşturabilmesi için, bu açıklamaların doğruluğunu kabul ettirebilecek, böylece muhatabın inceleme eğilimini etkisiz bırakabilecek yoğunluk ve güçte olması ve gerektiğinde yalana bir takım dış hareketlerin eklenmiş bulunması gerekir (YCGK- K.2015/1).

İrtikap suçu, kamu görevlisinin icra ettiği kamu görevinin kendisine sağladığı nüfuzu kötüye kullanarak, muhatap olduğu kişilerden yarar sağlamaya veya bu kişileri yarar sağlama yönünde vaatte bulunmaya yönlendirmesi, ikna etmesi, hatasından yaralanması veya zorlaması ile oluşur. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir (TCK md.250/2). Avukatın gerçekte  böyle bir masraf vuku bulmadığı halde dosya masrafı adı altında veya doktorun bıçak parası, ameliyat parası adı altında hileli davranışlarla mağdurun iradesini baskı altına almak suretiyle ikna ederek para veya başkaca bir menfaat temin etmesi halinde TCK Md 250/2 de bahsedilen ikna suretiyle irtikap suçu oluşur. Fail Kamu Görevlisinin hatanın meydana gelmesinde  hiç bir etkisi olmaksızın mağdurun kendiliğinden düştüğü hatasından  istifade etmesi ve menfaat sağlaması halinde ise  TCK Md 250/3 zikredilen suç oluşur. İrtikap suçunu işleyen kamu görevlisinin üzerinde denetim yetkisi bulunan yetkili kimsenin, suçun işlendiğini farketmesine karşın suçun işlenmesine kasten göz yumması halinde TCK Md 251 de belirtilen suç oluşur ve denetimle yetkili kişi göz yumduğu suç açısından (İcbar, hata veya ikna, zimmet) Yasa’da hangi tür ceza öngörülmüşse müşterek fail olarak cezalandırılır. İrtikap suçuna teşebbüs mümkündür.Koşulların oluşması halinde fail teşebbüs hükümleri gereğince cezalandırılır. İcbar suretiyle irtikap suçunda kullanılan cebirin manevi boyutun dışında maddi boyuta ulaşması, tehdit veya yaralama seviyesine varması halinde Yağma (Gasp) suçu vucut bulacaktır. Tavsiye ve telkinlerin ikna veya manevi cebir bağlamında kabulü mümkün değildir. Mağdurun hatasından yararlanmak suretiyle irtikap, kamu görevlisi olmayan kişi tarafından işlendiğinde, kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu (TCK Md 160) oluşur. İrtikap suçunda failin kamu görevlisi olması ve görevin sağladığı nüfuzun veya güvenin kötüye kullanmış bulunması şartı aranırken dolandırıcılık suçu herkes tarafından işlenebilir.İrtikap suçu tek failli, rüşvet suçu çok failli karşılaşma suçudur.

TCK md.250’de düzenlenen irtikap suçu, seçimlik hareketli bir suç olup kamu idaresinin güvenirliğine ve işleyişine karşı suçlar arasındadır. İrtikap suçu, üç farklı şekilde oluşur :

• İcbar (zorlama=manevi cebir/Baskı altına alma) suretiyle irtikap suçu,
• İkna suretiyle irtikap suçu,
• Muhatabının hatasından yararlanarak işlenen irtikap suçu.

İrtikap suçu şikayete bağlı olmayıp, kamu görevlisi tarafından işlenebilen bir suçtur.Kamu görevlisinin uyguladığı manevi cebir (manevi zorlama), belli bir aşamaya, yoğunluğa ve ciddiyete ulaştığında icbar suretiyle irtikap suçu oluşur. Mağdurda meydana getirilen korkunun etkisi altında fiilin işlenmesi, mağdurun, failin uyguladığı manevi baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma imkanının bulunmaması gerekir. Mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak şartıyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareket de icbar kavramına dahildir. Yapılan hareketlerin mağdurun iradesini manevi baskı altında tutmaya uygun ve elverişli olması, vaat edilmesi veya sağlanması istenilen menfaatin hukuka aykırı olduğunun mağdurca bilinmesi, icbar için yeterlidir. Bu nedenle de icbarın manevi baskı oluşturmaya elverişli olup olmadığı, somut olayın özellikleri ve nesnel koşullar dikkate alınarak belirlenmelidir (Yargıtay CGK – 2013/26).

Mahkeme zabıt katibi memuru olarak görev yapan sanığın temyiz masrafı adı altında 180 TL alması ve bir kısmını zimmetine geçirmesi şeklinde gerçekleşen olayda; mağdurun, sanığın her türlü davranışının yasalara uygun olacağı, yetki ve olanaklarını yasaya uygun olarak kullanacağı inanç ve beklentisi içinde bulunmasına rağmen, bu inanç ve güvenden yararlanarak mağdurun iradesini yanıltıp paranın ödenmesini temin ederek çıkar sağlamanın söz konusu olması karşısında ikna suretiyle irtikap suçu işlenmiştir. Zabıt katibi memurun işlediği fiilin görevi kötüye kullanma suçu olarak değerlendirilip cezalandırılması kanuna aykırıdır (Yargıtay 5. Ceza Dairesi – 2015/13930 karar).

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 29.01.2013 tarihli, 2012/5-1269 E. ve 2013/36 K. sayılı kararına göre; “İcbar suretiyle irtikap suçunun gerçekleşmesi kamu görevlisinin nüfuzunu kötüye kullanmasını gerektirmektedir. Nüfuz, kamu görevlisinin görevinin vermiş olduğu yetki ve imkanlar nedeniyle sahip olduğu güç ve etkinlik; bunun kötüye kullanılması ise yetki ve imkanların sağladığı ayrıcalıklı üstün konumdan yararlanarak görevlinin kendisi ya da başkasına yarar sağlaması olup, kamu görevlisi görevi gereği sahip olduğu gücü haksız yarar elde etme amacıyla kullanmaktadır”.

Görevin sağladığı nüfuz, kamu görevlisine görevinin vermiş olduğu yetki ve olanaklar nedeniyle sahip bulunduğu maddi ve manevi güç ve etkinlik olarak tanımlanmaktadır.Yargıtay 5. Ceza Dairesi’nin 30.10.2002 tarihli ve 7872/6911 sayılı kararına göre;“Bu suçun en önemli özelliği bir görev suçu olması nedeniyle memurun görev ve yetki alanına giren bir işlemi yaparken veya o işlemi yapabilecek duruma iken çıkar sağlamasıdır. O nedenle icbar veya iknanın konusu memurun görevine girmiyor ise, irtikap suçundan söz edilemez”.

İrtikap suçunda kullanılan manevi cebrin, belli bir şiddete ulaşması, ciddi olması, mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmaması gerekir. Mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareket de icbar kavramına dahildir. Yapılan hareketlerin mağdurun iradesini manevi baskı altında tutmaya uygun ve elverişli olması, vaat edilmesi veya sağlanması istenilen menfaatin hukuka aykırı olduğunun mağdurca bilinmesi, icbar için yeterlidir. Bu nedenle de icbarın manevi baskı oluşturmaya elverişli olup olmadığı, somut olayın özellikleri ve nesnel koşullar nazara alınarak, hakim tarafından takdir edilmelidir.”

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 29.01.2013 tarihli, 2012/5-1269 E. ve 2013/26 K. sayılı kararına göre; “Bu kabule göre, suç tarihinde Adana Cumhuriyet savcısı olarak görev yapan ve iş bölümüne göre yürüttüğü soruşturma evrakı ile ilgili en yetkili kişi konumunda bulunan sanığın şüphelilere soruşturmanın kovuşturmaya yer olmadığı kararı ile sonuçlanacağını, şikayetçinin haksız olduğunu, ancak Ankara’ya talimat yazması halinde tutukluluk halinin bir yıla yakın sürmesine neden olabileceğini söylemesi şeklindeki eylemleri, tutuklu olan şüphelilerden manevi baskı ve zorlamayla menfaat temin etmeye yönelik davranışlar olup icbarı oluşturduğundan, eylemin Özel Dairece, TCK’nun 250/1. maddesinde yer alan icbar suretiyle irtikap suçu olarak nitelendirilmesi isabetlidir”.

T.C.

YARGITAY

CEZA GENEL KURULU

E. 2014/5-803

K. 2018/223

T. 22.5.2018

* İKNA SURETİYLE İRTİKAP SUÇU ( Sanığın Görevi Sebebiyle Kendisine Duyulan Güveni Kötüye Kullanmak Suretiyle Gerçekleştirdiği Hileli Davranışlarla Kendisine ve Diğer Sanığa Yarar Sağlamak Suretiyle İrtikap Suçunu İşlediği – Bilgisi ve Talimatı Doğrultunda Gerçekleştirilen Eylemler Sebebiyle Sanığın Diğer Sanığın Eylemlerinden 5237 S.K. Md. 38 Kapsamında Azmettiren Olarak Sorumlu Tutulması Gerektiği )

* AZMETTİRME ( İkna Suretiyle İrtikap Suçu – Başkasını Suç İşlemeye Azmettiren Kişinin İşlenen Suçun Cezası İle Cezalandırılacağı – Sanığın Bilgisi ve Talimatı Doğrultusunda Gerçekleştirilen Eylemler Sebebiyle Diğer Sanığın Eylemlerinden 5237 S.K. Md. 38 Kapsamında Azmettiren Olarak Sorumlu Tutulacağı )

* SUÇA İŞTİRAK ( Sanığın Görevi Sebebiyle Kendisine Duyulan Güveni Kötüye Kullanmak Suretiyle Gerçekleştirdiği Hileli Davranışlarla Kendisine ve Diğer Sanığa Yarar Sağlamak Suretiyle İrtikap Suçunu İşlediği/Bilgisi ve Talimatı Doğrultunda Gerçekleştirilen Bu Eylemler Sebebiyle de Sanığın Diğer Sanığın Eylemlerinden TCK’nın 38. Maddesi Kapsamında Azmettiren Olarak Sorumlu Tutulması Gerektiği – İkna Suretiyle İrtikap Suçu/Azmettirme )

* GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMAK ( Görevinin Sağladığı Güveni Kötüye Kullanmak Suretiyle Gerçekleştirdiği Hileli Davranışlarla Kendisine veya Başkasına Yarar Sağlanmasına veya Bu Yolda Vaatte Bulunulmasına Bir Kimseyi İkna Eden Kamu Görevlisinin Üç Yıldan Beş Yıla Kadar Hapis Cezası İle Cezalandırılacağı – İkna Suretiyle İrtikap Suçu )

ÖZET : Dava, ikna suretiyle irtikap suçuna ilişkindir.

Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanıkların eylemlerinin irtikap suçunu mu, yoksa görevi kötüye kullanma suçunu mu oluşturduğunun, görevi kötüye kullanma suçunu oluşturduğunun kabulü hâlinde ise dava zamanaşımının gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesine ilişkindir.

Hâkim olarak görev yapan sanığın, sicil amiri olduğu diğer sanığın gerçekleştirdiği eylemlerden haberdar olmamasının hayatın olağan akışına aykırı olacağı cihetle sanığın, görevi sebebiyle kendisine duyulan güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla kendisine ve diğer sanığa yarar sağlamak suretiyle irtikap suçunu işlediği, bilgisi ve talimatı doğrultunda gerçekleştirilen bu eylemler sebebiyle de sanığın, diğer sanığın eylemlerinden TCK’nun 38. maddesi kapsamında azmettiren olarak sorumlu tutulması gerektiği kabul edilmelidir.

Bu itibarla, sanıkların eylemlerinin ikna suretiyle irtikap suçunu oluşturduğuna dair Özel Daire onama kararı isabetli olup, haklı nedene dayanmayan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.

Yargıtay 5. Ceza Dairesi – 2015/8809 karar

Emniyet mensubu polis memurları, şikayetçinin iş yerini kontrol ederek yabancı uyruklu kaçak işçi çalıştırıldığını tespit ettikleri ve bunun üzerine “Üçünü ver götürelim, işlem yapalım, hepsi sana ağır gelir kaçak işçi başına 5800 TL cezası var” dedikleri, iş yeri sahibinin kabul etmemesi üzerine sanıkların “2.000 TL ver seni görmeyelim” dedikleri, mağdurun gerçekte anlaşmayı kabul etmemesine rağmen kabul etmiş gibi görünerek yanında o kadar para olmadığını, daha sonra ödeyebileceğini söyleyerek polis memurlarını savcılığa şikayet ederek yakalanmalarını sağladığı olayda; polis memurlarının mevzuat hükümleri çerçevesinde işlem yapmaları gerekirken bu işlemi yapmamak için para almaya kalkıştıkları böylece sübut bulan bu eylemleri yapılması gerekli bir işi yapmamaları için menfaat sağlamak niteliğinde olup rüşvet almaya teşebbüs suçunu oluşturur. Polis memurlarına irtikap suçuna teşebbüs hükümleri gereği ceza verilmesi kanuna aykırıdır

Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2015/1500 karar

Belediye yazı işleri müdürü ve evlendirme memuru olarak görev yapan sanığın, 2010 yılı için evlilik cüzdanı bedeli 75 TL olduğu halde, evlenme işlemi için müracaat eden mağdurlar M. D.’dan 150 TL, H. K.’dan 150 TL, E. N.’dan 100 TL ve Ü. Ş.’den 100 TL’yi elden aldığı halde vezneye 75’er TL yatırıp geri kalan parayı uhdesinde tutmak suretiyle gerçekleştirdiği eylemlerinde, mağdurların, sanığın yapacağı her türlü davranışının yasalara uygun olacağı, yetki ve olanaklarını yasaya uygun olarak kullanacağı inanç ve beklentisi içinde bulunmalarına rağmen, bu inanç ve güvenden yararlanarak mağdurları paralarını yatırmak üzere vezneye sevk etmek yerine, onların iradelerini yanıltıp paraların kendisine ödenmesini temin ederek çıkar sağlamanın söz konusu olması karşısında ikna suretiyle irtikap suçu meydana gelmiştir. Suçun görevi kötüye kullanma suçu olarak nitelendirilip cezalandırılması hukuka aykırıdır

Yargıtay 5. Ceza Dairesi – 2014/4881 karar

İstanbul F. Sultan M. köprüsü Avrupa yakası gişeleri önünde KGS kartı olmayan sürücülere kendilerinin temin ettikleri kartı okutarak araç geçiş ücretinin yaklaşık 2 katı tutarında ücret alarak haksız gelir elde ettikleri, ayrıca simit, su, helva satışı yaptıkları, kendilerine engel olmaması için Sarıyer İlçe Emniyet Müdürlüğü Önleyici Hizmetler Büro Amirliğinde görev yapan ve köprü gişelerinde “seyyar satıcılar ve korsan geçiş yaptıran şahıslara müdahale, bunların eylemlerini önleme ve bu şahıslar hakkında Karayolları Trafik Kanununun 68/c maddesine göre cezai işlem yapılmak üzere trafik ekibine teslim etme” görevleri bulunan E.’le irtibata geçtikleri, sanığın görevinin gereklerine aykırı davranarak yapması gereken işlemleri yapmama karşılığında yasal olmayan geçişler ve satışlardan elde edilen gelirlerden günlük ortalama 350 TL para aldığı olayda; polis memurunun zincirleme şekilde rüşvet alma suçundan cezalandırılması gerekir. Çünkü, irtikap suçunun icbar veya ikna unsurunun bulunmadığı, diğer kişilerin de yasal olmayan zeminde yer aldıkları ve baskıdan kolayca kurtulma imkanına sahip oldukları anlaşıldığından memurun irtikap suçu nedeniyle cezalandırılması hukuka aykırıdır

Yargıtay 5.Ceza Dairesi Esas: 2010/4251 Karar: 2011/677 Karar Tarihi: 14.02.2011

Merkez karakol komutanı olarak görev yapan sanığın müştekinin açacağı işyerine ruhsat verilmesi işlemleri için para aldığının anlaşılması karşısında; sanığın yasanın öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan bir davranışı bulunmadığı, bu itibarla irtikap suçunun yasal unsurunun oluşmadığı, sanığın ruhsat verme yetkisinin de bulunmaması karşısında eyleminin görevi kötüye kullanma suçunu oluşturacağı, ancak bu suçun 765 sayılı yasada öngörülen cezanın üst sınırı itibariyle yedi yıl altı aylık asli ve ilave dava zamanaşımına tabi olduğu, suç ve inceleme tarihleri arasında bu sürenin gerçekleştiği anlaşılmaktadır.

Yargıtay 12. Ceza Dairesi – 2012/10002

Kamu görevlisi (memur) olan sanık, şikayetçilerin akaryakıt istasyonunun ölçü ve ayarını yapmıştır. Kamu görevlisinin yaptığı bu işlem kanunen ücretsiz yapılmalıdır. Ücretsiz olduğunu bilmeyerek, işlem bedelini soran şikayetçilerden kamu görevlisi memur tarafından işlem bedeli olarak 200 TL alınmıştır. Kamu görevlisi memurun aktif bir davranışı olmadan şikayetçilerin hatasından faydalanarak parayı alması şeklinde gelişen olayda; eylem TCK’nın 250/3’te düzenlenen hatadan yararlanarak irtikap suçuna uyduğu halde ikna suretiyle irtikap suçundan ceza verilmesi kanuna aykırıdır

Yargıtay 5.Ceza Dairesi Esas No:2012/15206 Karar No:2014/2196

10/04/2011 günü…….. plakalı aracı ile seyir halinde bulunan katılan O.. Ö..’nun, o bölgede trafik denetimi yapan polis memurları C.. S.. ile Ö.. Ö.. tarafından durdurulduktan sonra, hız sınırını aştığı bildirilerek, bu nedenle 140 TL para cezası ve sürücü belgesine 10 ceza puanı yazacaklarını, peşin ödemesi halinde ise 105 TL cezası olduğunu söyleyip makbuzsuz olarak bu miktar parayı almaları şeklinde gerçekleştiği anlaşılan olayda; cebri irtikabın unsurları oluşmamakla birlikte gerçekte radar uygulaması yapılmaması ve aracın hız sınırını aştığına dair bir tespit bulunmamasına rağmen radara yakalandığı düşüncesiyle parayı veren katılanın görevleri nedeniyle kendilerine duyduğu güveni kötüye kullanarak bu suçu işlemeleri karşısında sanıkların eylemlerinin ikna suretiyle irtikap suçunu oluşturduğu ve halen yürürlükte olan 2918 sayılı Yasanın Ek 11. ile 6352 sayılı Kanunla TCK’ya eklenen 250/4. maddeleri gözetilerek aynı Kanunun 250/2. maddesi uyarınca cezalandırılmaları gerektiği gözetilmeden dosya kapsamı, oluşa uygun düşmeyen gerekçeler ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde görevi kötüye kullanma suçundan mahkumiyet kararları verilmesi,

Yargıtay 15.Ceza Dairesi Esas No:2011/1906  Karar No:2012/13170 

TCK.nun 250/2. maddesi :Mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle dosya incelenerek, gereği düşünüldü: Katılanın suç tarihinde babasından miras kalan taşınmazların intikal işlemleri için sanığın çalıştığı P… Tapu Sicil Müdürlüğüne gittiği, yasal olarak ödenmesi gereken tapu harcı, eğitime katkı payı ve özel işlem vergisinden oluşan 236,70 TL’nin banka veya vergi dairesine ödenmek suretiyle buna dair makbuzun tapuya verilmesi gerektiği hâlde, sanık tarafından intikal işlemleri için 350,00 TL. masraf ve 20,00 TL. döner sermaye payının kendisine ödenmesi gerektiği söylenmek suretiyle bu parayı katılandan aldığı, 2004 yılı içerisinde katılanın yeniden intikal işlemi için tapuya başvurması üzerine vergi ve harçların bankaya yatırılmadığının ve söz konusu paranın sanığın uhdesinde kaldığının anlaşılması karşısında, sanığın görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla kendisine yarar sağladığı ve eyleminin “ikna suretiyle irtikap” suçunu oluşturduğu gözetilmeksizin, yazılı şekilde görevi kötüye kullanma suçundan hüküm kurulması, Kanuna aykırı, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, sanığın kazanılmış hakkı saklı tutulmak suretiyle hükmün 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi de gözetilerek CMUK’nun 321. ve 326. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, 18/12/2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi

Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2007/4995 E., 2011/21609 K.

CEBRİ İRTİKAP -TEŞEBBÜS

Cebri irtikap ve buna iştirak suçlarından sanıklar N….. ve M….. C.’nin bozma üzerine yapılan yargılanmaları sonunda; sanık N……..’nin cebri irtikaba iştirak suçundan beraetine, sanık M….. C.’nin müşteki Y……..’a yönelik cebri irtikap fiilinden mahkumiyetine, müdahil M….. S.’ye karşı işlediği iddia olunan suçtan ise beraetine dair, (Alaşehir Ağır Ceza Mahkemesi)’nden verilen 28.12.2006 gün ve 2005/53 Esas, 2006/329 Karar sayılı hükümlerin süresi içinde Yargıtay’ca incelenmesi sanık M….. C. müdafii ve katılan M….. S. vekili tarafından istenilmiş olduğundan dava evrakı C.Başsavcılığı’ndan tebliğname ile Daireye gönderilmekle incelenerek gereği düşünüldü:

15.11.2005 günlü oturuma ait duruşma tutanağının birinci sayfası mahkeme başkanı tarafından imzalanmamış ise de, burada yapılan usul işlemleri sonraki oturumlarda yeniden yapılarak anılan noksanlık giderilmiş olduğundan bozma nedeni yapılmamıştır.  Sanıkların müdahil M….. S.’ye karşı işledikleri ileri sürülen cebri irtikap ve buna iştirak suçlarından kurulan beraet hükümlerinin incelenmesinde;

Katılanın aşamalardaki uyumlu anlatımlarına, sanık N……..’nin hazırlıktaki kısmi ikrarına, bunu doğrulayan tanık İ……..’ın olaya yakın verdiği beyanlara, 20.03.2002 tarihli para teslim ve arama tutanaklarına, tanık beyanlarına ve dosya içeriğine göre Vergi Dairesi Müdür Vekili olan sanık M….. C.’nin vergi mükellefi olan müdahili mali araştırmaya tabi tutup fazla vergi cezası keseceğinden bahisle korkutarak komşusu ve arkadaşı olan diğer sanık vasıtasıyla para talep ettiği, katılanın isteği kabul etmiş gözükerek 20.03.2002 günü C.Savcılığı’na müracaat edip durumu bildirdiği, suçun ve faillerin belirlenmesi amacıyla tespiti yapılan para ve çekin katılan tarafından sanık N…..’ye ait işyerinde teslim edilmesini müteakip yapılan operasyonla suça konu çek ve paranın sanığın işyerinde bulunan kutuda gizlenmiş olarak bulunduğunun anlaşılması karşısında, sabit olan ancak, henüz menfaat veya menfaat vaadinin sağlanamamış olması ve olayın ortaya çıkarılması için para ve çekin verilmiş olması nedeniyle teşebbüs aşamasında kalan cebri irtikaba teşebbüs ve buna katılma niteliğinde olan suçlardan dolayı sanıkların mahkumiyetleri yerine, oluşa ve dosya kapsamına uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı biçimde beraetlerine karar verilmesi,Sanık M….. C.’nin müşteki Y………’a yönelik cebri irtikap suçundan verilen mahkumiyet hükmüne yönelik temyiz itirazlarına gelince;Hükümden sonra 08.02.2008 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren ve TCK’nın 7/2. maddesi uyarınca sanık yararına olan 5728 sayılı Kanun’un 562. maddesinin 1. fıkrası ile değişik CMK’nın 231/5. maddesinde hapis cezası için öngörülen sınırın 2 yıla çıkarılması ve anılan maddenin 2. fıkrası ile de 231/14. maddesindeki soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suç olma koşulunun kaldırılması karşısında, mahkemece hükmün açıklanmasının geri bırakılıp bırakılmayacağının karar yerinde tartışılması lüzumu,Bozmayı gerektirmiş ve sanık M….. C. müdafii ile katılan M….. S. vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden hükmün 5320 sayılı Yasa’nın 8/1. maddesi gözetilerek CMUK’nın 321. maddesi uyarınca (BOZULMASINA), 05.10.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Esas No:2008/3634 Karar No:2012/1861

…….müştekinin eşinin lenf bezi kanseri olması nedeniyle bu hastaneye ilk olarak 2005 yılı Nisan ayında müracaatta bulunmalarıyla sanık tarafından muayene ve tedavi sürecinin başlatıldığı ve belirli aralıklarla sürdürüldüğü, bu sırada para verilmediği için oyalandığı, bekletildiği ve tedavinin geciktirildiği kanaatine varan müştekinin dört farklı tarihte sanığa para verdiği, daha sonra bu durumdan rahatsız olan müştekinin 26.07.2005 günü A… C. Başsavcılığına müracaatta bulunarakşikayetçi olduğu, suçun tespiti ve failin yakalanması için seri numaralan tespit edilen 100 TL’nin müşteki tarafından 09.08.2005 günü eşinin muayene ve tedavisi sırasında sanığa verildiği ve takiben tertibat alan polisler tarafından sanığın yakalandığı ve tespitli paraların cebinde bulunduğu anlaşılmış ise de; müştekinin eşinde lenf bezi kanseri olmakla birlikte, çok acil müdahaleye gereksinim duyduğuna ilişkin dosyada iddia ya da kanıt bulunmadığı, mağdurun başka bir doktor veya sağlık kuruluşuna başvurma ve karşılaştığı olumsuzlukları gidermek için şikayet olanağı varken, yasal olmadığını bildiği halde yaklaşık dört ay süreyle sanığa çıkar sağlayarak eşinin tedavisini sürdürdüğü, bu haliyle olayda icbar boyutuna ulaşmış bir zorlamadan söz edilemeyeceğinden irtikap suçunun cebir unsurunun yasa, öğreti ve uygulamanın kabul ettiği anlamda oluşmadığı, sabit olan yapmaya mecbur olduğu işi yapmak için menfaat sağlama fiilinin 5237 sayılı TCK’nın 257/3. maddesi delaletiyle 257/1. maddesine uyan görevi kötüye kullanma suçunu oluşturacağı gözetilmeden suç vasfında yanılgıya düşülerek yazılı biçimde hüküm kurulması,

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Esas No:2013/5052 Karar No:2014/11617

G.. İlçesi Ö..M.. muhtarı olan ve görevi nedeniyle yapması gereken “Ödeme Gücü Olmayan Vatandaşların Tedavi Giderlerinin Devlet Tarafından Karşılanması ve Yeşil Kart Uygulaması Yönetmeliği”nin 6/1-g, 7, 8 ve 22. maddeleri gereğince, yeşil kartların vize işlemleri ile ilgili olarak hane halkı bildirimi, hane halkına mensup olarak beyan edilen kimselerin aynı hanede mutad olarak yaşayıp yasamadıkları hususunda başvuru ve bilgi formundaki bilgilerin doğruluğunu tasdik, değişiklikleri bildirme işlemleri karşılığında herhangi bir para alma yetkisi bulunmayan sanığın, para alınmaması gerektiğini bilemeyecek durumdaki müşteki C.. D..’dan yeşil kartının vizesinin yaptırılması için 80 TL alması şeklinde sübuta eren eylemininin; TCK’nın 6352 sayılı Yasa ile değişik 250/2-4. maddesindeki ikna suretiyle irtikap suçunu oluşturacağı gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşülerek yazılı şekilde dolandırıcılık suçundan mahkumiyet hükmü kurulması,

Yargıtay 5. Ceza Dairesi  Esas No:2013/13245 Karar No:2015/15771

Antalya Emniyet Müdürlüğü Kepez İlçe Emniyet Müdürlüğünde polis memuru olarak görev yapan sanıkların; olay tarihinde turistik tesislere servis aracı temini işiyle iştigal eden katılanların şirketine ait bir araca, piyasada on numara yağ olarak bilinen ve bireysel olarak kullanılması herhangi bir adli veya idari yaptırıma tabi olmayan yakıtın doldurulduğunu görmeleri üzerine önce katılanlardan D.. Ş.. ile görüşerek, yapılan eylemin cezasının yüksek olduğunu, bu eylem nedeniyle ticari yönden de zarara uğrayacaklarını bildirerek ve haklarında işlem yapılmamasına karşılık olarak, katılanlardan 5.000’er TL’den toplam 15.000 TL para talep ettikleri, sanıkların teklifini kabul etmiş gibi davranan katılanların durumu kolluk kuvvetlerine bildirmeleri üzerine, paranın bir miktarının teslim edileceği kararlaştırılan günde, seri numaraları daha önceden alınmış toplam 1.000 TL’nin katılan Durmuş tarafından sanık Ö.. K..’a teslim edilmesi sonrasında yapılan operasyon ile sanık Ö.. K..’ın üzerinde söz konusu paraların ele geçirildiği, katılanların ifade ve teşhisleri, fiziki takip ve görüntü inceleme tutanaklarının içerikleri itibariyle her üç sanığın fikir ve eylem birliği içinde hareket ettikleri anlaşılmakla,Yargıtay Ceza Genel Kurulunun Dairemizce de benimsenen 30/03/2010 tarih ve 2009/5-167-2010/70 sayılı Kararında da açıklandığı üzere; icbar suretiyle irtikap suçunda mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareketin icbar kavramına dahil olduğu, manevi cebirin; belli bir şiddete ulaşmasının, ciddi olmasının ve mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmamasının gerektiği, katılanların aşamalardaki beyanları ve olayın oluş şekline göre somut olayda sanıkların öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere, yasanın öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan bir davranışlarının bulunmadığı, bu itibarla cebri irtikap suçunun; keza, katılanların, kendilerinden istenen paranın yasal olarak verilmesi gereken bir para olmadığını bilmeleri nedeniyle ikna suretiyle irtikap suçunun yasal unsurunun oluşmadığı, sanıkların sabit görülen eylemlerinin suç tarihinde yürürlükte bulunan ve sonraki düzenlemelere nazaran açıkça lehlerine olan TCK’nın 257/3. maddesinde düzenlenen görevinin gereklerine uygun davranmak için kamu görevlisinin çıkar sağlamaya teşebbüs suçunu oluşturduğu gözetilmeksizin yanılgılı nitelendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması,

Yargıtay 5. Ceza Dairesi  Esas No:2013/2917 Karar No:2014/6956

…..buna göre, şikayetçiler R.. Ç.. ile E.. Ç..’in 2007 yılında Akhisar ilçesi Pınarcık Köyü’nde kurdukları tavuk çiftliğine gerekli elektrik enerjisini 4721 sayılı Türk Medeni Yasasının 744. maddesinde öngörülen mecra geçirme hakkına dayanarak TEDAŞ’ın bilgisi dahilinde direklerin yanına paralel şekilde yeni hat çekerek temin ettikleri, ancak direklerden bir tanesinin köy merasına dikildiğini tespit eden ve suç tarihinde Pınarcık Köyü muhtarı olan sanığın şikayetçilerden kendisine 2500 TL vermelerini, aksi takdirde ihbarda bulunacağı ve dava açacağını söylediği ve müteaddit defalar bu talebini yinelediği, şikayetçilerden Recai’nin cep telefonuna C.Savcılığı’nca ifade tutanağına eklenen “Recai kusura bakmayın iyi niyeti suistimal yapıyorsunuz yarın 2500 TL vermezseniz mahkemeye veriyorum böyle olmasını istemezdim” şeklinde mesaj da gönderdiği, böylece sanığın sübut bulan bu eylemlerinin görevinin ifasıyla ilgili olarak yapması gerekli bir işi yapmaması için menfaat sağlamak niteliğinde olup rüşvet almaya teşebbüs suçunu oluşturduğu gözetilmeden yanılgılı değerlendirme ile irtikap suçuna teşebbüsten mahkumiyet kararı verilmesi

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Esas No:2014/3255 Karar No:2014/5816

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde öğretim görevlisi olarak görev yapan sanığın katılanın eşini özel muayenehanesinde muayene ettikten sonra, acilen ameliyat olması gerektiğini ve bu ameliyatı ancak kendisinin bir özel hastanede yapabileceğini söylediği, bu iş için gerekli olduğunu belirttiği para miktarının katılan tarafından çok fazla olduğunun beyan edilmesi üzerine bu kez fakülteye bağlı hastanede ameliyat etmek karşılığında 25.000 Euro para ödenmesini talep ettiği, katılanın yakınlarıyla görüşüp karar vermek için süre istediği, daha sonra sanığı yakalatmak amacıyla şikayetçi olduğu, kolluk . görevlileri tarafından kendisine teslim edilen ve seri numaraları alınmış banknotlardan oluşan 5.000 Euroyu teklifi kabul etmiş görünerek sekreteri aracılığıyla sanığa teslim ettiği anlaşılan olayda suç tarihinde yürürlükte bulunan ve uygulanması gereken TCK’nın 257/3. maddesinde yer alan “irtikapsuçunu oluşturmadığı takdirde görevinin gereklerine uygun davranması için kamu görevlisinin kendisine çıkar sağlaması” suçunun teşebbüs aşamasında kalmasına rağmen tamamlanmış suç hükümlerinin uygulanması ve TCK’nın 35. maddesi uyarınca indirim yapılmaması suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulması,

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Esas No:2013/985 Karar No:2014/4475

Sanığın müşteki A.. A..’ın işyerine giderek ve telefon açarak bu kişiye ait kamyonların usulsüz olarak yasal işlem yapılmadan bırakıldığını ve bu şekilde işlerinin halledildiğini, bu nedenle kendisine para vermediği takdirde şikayet edeceğini söyleyerek banka hesap numarası da bırakmak suretiyle menfaat temin etmeye çalıştığı anlaşılan olayda, sevk irsaliyesi olmadan taşıma yaptığı belirtilen kamyonlarla ilgili belgelerin daha önce ibraz edilmiş olması ve menfaat teminine çalışıldığı sırada zorlamaya uygun bir görev bulunmaması karşısında icbar suretiyle irtikap suçunun unsurları oluşmamakla birlikte kamu göreviyle bağlantılı olarak hiçbir yasal karşılığı olmadan para talep etmesi, bu talebin müşteki tarafından kabul edilmemesi nazara alınarak, eylemin 6086 sayılı Yasa ile değişik TCK’nın 257/1. maddesinde yer alan görevi kötüye kullanma suçuna teşebbüs niteliğinde bulunduğu gözetilmeden yanılgılı değerlendirmeyle cebri irtikaba teşebbüs suçundan mahkumiyet hükmü kurulması,

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Esas No:2013/13268 Karar No:2015/15783

Suç tarihinde İnlice Köyü muhtarı olarak görev yapan sanığın, katılanın 2/B kapsamında bulunan taşınmazının zilyetliğinin devrine ilişkin sözleşmeyi tasdik etmesi karşılığında toplam 1.000 TL para talep ettiği aşamalarda değişmeyen ve aynı mahiyetteki katılan, mağdur ve tanık beyanları ile tüm dosya kapsamından anlaşılmakla, eylemin; suç tarihinde yürürlükte bulunan TCK’nın 257/3 ve 35. maddelerinde düzenlenen görevinin gereklerine uygun davranması için kamu görevlisinin kendisine çıkar sağlaması suçuna teşebbüs vasfında olduğu, 19/12/2010 tarihinde yürürlüğe giren 6086 sayılı Yasa ile TCK’nın 257/3. maddesinde değişiklik yapıldığı, 05/07/2012 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 6352 sayılı Yasanın 105/5-b maddesi ile de TCK’nın 257/3. maddesi hükmünün yürürlükten kaldırıldığı ve bu suretle aynı Kanunun 87. maddesiyle değiştirilen TCK’nın 252. maddesinde düzenlenen rüşvet suçuna dönüştüğü, sanığın en lehine olan yasal düzenlemenin 6086 sayılı Yasayla yapılan değişiklikten önceki haliyle TCK’nın 257/3. maddesi olduğu nazara alınarak hüküm kurulması yerine yanılgılı değerlendirme ve oluşa uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde beraat kararı verilmesi,

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Esas No:2012/16008 Karar No:2014/3224

Dosya içerisinde bulunan vekaletname, serbest meslek makbuzu, banka havale belgesi örnekleri ile katılan ve tanık beyanlarına göre; katılanın davacı sıfatıyla bulunduğu Devrek 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/32 Esas sayılı tapu iptali ve tescil davasını takip etmek amacıyla aralarındaki sözlü anlaşma gereği vekaletname alan avukat sanığın 1200 TL vekalet ücreti aldığı halde, vekaletnameyi ilgili dava dosyasına sunmadığı ve 09/02/2010 tarihli duruşmaya mazeretsiz katılmayarak HMUK 409/5. maddesi gereğince dosyanın işlemden kaldırılmasına, yasal süre içerisinde yenileme talebinde bulunmayarak da davanın açılmamış sayılmasına sebebiyet verdiği, bu eylemlerinin TCK’nın 257/2. maddesine uyan ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu, ayrıca sanığın dosyanın işlemden kaldırılmasından sonra avukatlık görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle keşif yapılacağını beyanla masraf adı altında para talep edip, katılanın bu nedenle 12/04/2010 günü banka havalesi ile gönderdiği 289 Avro parayı mal edinmesi eyleminin ise aynı Kanunun 250/2. maddesine uyan ikna suretiyle irtikap suçunu oluşturacağı gözetilmeden suç vasfında hataya düşülerek ve her iki eylem birleştirilerek yazılı şekilde hüküm kurulması

Yargıtay 5. Ceza Dairesi Esas No:2006/12792 Karar No:2006/10667

…..’den para alma vaadi karşılığında ihaleden çekilmelerini sağlayıp bu şekilde menfaat temin etmesi eyleminde ihaleye fesat karıştırma suçu yanında irtikap suçunu da işlediği sabit olup 5252 Sayılı Yasanın 9/4. maddesi gözetilerek 5237 Sayılı Yasanın 235/4. maddesi delaletiyle aynı Yasanın 250/1. maddesi gereğince cezalandırılması gerekirken isabetli olmayan gerekçe ile bu suçtan cezalandırılamayacağına karar verilmesi,

T.C.

YARGITAY

5. CEZA DAİRESİ

E. 2016/9638

K. 2018/8609

T. 6.11.2018

• İCBAR SURETİYLE İRTİKABA TEŞEBBÜS SUÇU ( Avukat Olan Katılanın Şikayet Başvurusunun Olaydan 22 Gün Sonra Gerçekleşmesi de Nazara Alındığında Öğreti ve Uygulamada Kabul Edildiği Üzere Kanun’un Öngördüğü Anlamda İcbar Boyutuna Varan Bir Davranışının Bulunmadığının Anlaşıldığı )

• İKNA SURETİYLE İRTİKAP SUÇU ( Katılanın Kendisinden İstenen Menfaatin Haksız Olduğunu Bilmesi Sebebiyle Suçun Oluşmadığı – İcbar Suretiyle İrtikaba Teşebbüs Suçu )

• ZAMANAŞIMI ( Görev ve Yetkisi Olmadığı Halde Kayıt Silme İşini Yapacağı Kanaati Uyandırarak Menfaat Temin Etmeye Çalışan Sanığın Eyleminin Suç Tarihinde Yürürlükte Bulunan 765 Sayılı TCK’nın 504/3. Maddesine Uyan Kamu Kurum ve Kuruluşunu Vasıta Olarak Kullanmak Suretiyle Dolandırıcılığa TeşebbüsSuçunu Oluşturacağı – Suçun 765 S.K. Md. 102/4 ve 104/2 Uyarınca Belirlenen 7 Yıl 6 Aylık İlaveli Dava Zamanaşımına Tabi Olduğu ve Suç Tarihi İle Hüküm Tarihi Arasında Azami Dava Zamanaşımı Süresinin Dolduğu ve Kamu Davasının Düşmesine Karar Verilmesi Gerektiği )

ÖZET : Dava, icbar suretiyle irtikaba teşebbüs suçuna ilişkindir.Avukat olan katılanın şikayet başvurusunun olaydan 22 gün sonra gerçekleşmesi de nazara alındığında, öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere Kanun’un öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan bir davranışının bulunmadığı, bu itibarla cebri irtikap suçunun yasal unsurlarının oluşmadığı, katılanın kendisinden istenen menfaatin haksız olduğunu bilmesi sebebiyle ikna suretiyle irtikap suçundan da bahsedilemeyeceği, bu itibarla görev ve yetkisi olmadığı halde kayıt silme işini yapacağı kanaati uyandırarak menfaat temin etmeye çalışan sanığın eyleminin suç tarihinde yürürlükte bulunan 765 Sayılı TCK’nın 504/3. maddesine uyan kamu kurum ve kuruluşunu vasıta olarak kullanmak suretiyle dolandırıcılığa teşebbüs suçunu oluşturacağı, bu suçun aynı Kanunun 102/4 ve 104/2. maddelerinde belirlenen 7 yıl 6 aylık ilaveli dava zamanaşımına tabi olup, suç tarihi ile hüküm tarihi arasında azami dava zamanaşımı süresinin dolduğu ve kamu davasının düşmesine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden hüküm kurulması isabetsizdir.

DAVA : Mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle dosya incelendi;

Ceza miktarına göre koşulları bulunmadığı gibi sanık müdafin süresinden sonra vaki duruşma isteminin 5320 Sayılı Kanun’un 8/1. maddesi de gözetilerek CMUK’nın 318. maddesi uyarınca REDDİNE, incelemenin duruşmasız olarak yapılmasına karar verildikten sonra gereği düşünüldü:

KARAR : Dairemizin 25/09/2013 tarih ve 2013/5618 Esas, 2013/9320 Karar sayılı ilamıyla eylemin icbar suretiyle irtikaba teşebbüs suçunu oluşturacağından bahisle bozma kararı verilmiş ise de;

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 30/03/2010 tarih ve 2009/5-167-2010/70 Sayılı Kararında da açıklandığı üzere; icbar suretiyle irtikap suçunda mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareketin icbar kavramına dahil olduğu ancak manevi cebrin, belli bir şiddete ulaşması, ciddi olması, mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmaması gerektiği hususlarına nazaran, Bursa Emniyet Müdürlüğünde polis memuru olarak görev yapan, kayıt silme konusunda herhangi bir görev ve yetkisi bulunmayan sanığın, olay öncesinde tanıdığı ve aracılığıyla bir kurumun avukatlığına müracaat eden katılana, emniyet kayıtlarında uyuşturucu kullananlar listesinde adının bulunduğunu, bu kaydı Ankara’dan sildirebileceğini söyleyerek onu aldattığı, tarafların birlikte Ankara’ya gittikleri, burada katılanı içeri almadan Emniyet Genel Müdürlüğünün binasına girip çıktığı ve hakkındaki kayıtları sildirdiğini söylediği, Bursa’ya dönmelerinden bir süre sonra yaptığı bu iş karşılığı olarak katılandan 5.000 TL para istediği, katılanın ise bu talebi kabul etmeyerek şikayetçi olduğu sübut bulan somut olayda, avukat olan katılanın şikayet başvurusunun olaydan 22 gün sonra gerçekleşmesi de nazara alındığında, öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere Kanun’un öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan bir davranışının bulunmadığı, bu itibarla cebri irtikap suçunun yasal unsurlarının oluşmadığı, katılanın kendisinden istenen menfaatin haksız olduğunu bilmesi sebebiyle ikna suretiyle irtikap suçundan da bahsedilemeyeceği, bu itibarla görev ve yetkisi olmadığı halde kayıt silme işini yapacağı kanaati uyandırarak menfaat temin etmeye çalışan sanığın eyleminin suç tarihinde yürürlükte bulunan 765 Sayılı TCK’nın 504/3. maddesine uyan kamu kurum ve kuruluşunu vasıta olarak kullanmak suretiyle dolandırıcılığa teşebbüs suçunu oluşturacağı, bu suçun aynı Kanunun 102/4 ve 104/2. maddelerinde belirlenen 7 yıl 6 aylık ilaveli dava zamanaşımına tabi olup, suç tarihi olan 18/10/2004 ile hüküm tarihi arasında azami dava zamanaşımı süresinin dolduğu ve kamu davasının düşmesine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması,

SONUÇ : Kanuna aykırı, sanık müdafin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden 5237 Sayılı TCK’nın 7/2 ve 5320 Sayılı Kanun’un 8/1. maddeleri de gözetilmek suretiyle CMUK’nın 321. maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, ancak bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden aynı Kanunun 322/1 ve 5271 Sayılı CMK’nın 223/8. maddeleri uyarınca açılan kamu davasının zamanaşımı sebebiyle DÜŞMESİNE, 06.11.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.
YARGITAY
YİRMİÜÇÜNCÜ CEZA DAİRESİ

Esas : 2015/6207
Karar : 2016/3671
Tarih : 29.03.2016

NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK
NÜFUZ TİCARETİ SUÇU
5237 s. TCK158

İş takipçiliği yapan sanığın Maliye Bakanlığında nüfuzlu görevde bulunan mağdur Bülent ile diğer mağdur Mustafa arasında bağlantı kurduğu ve Mustafa’nın vergi borçlarının yapılandırılmasını sağlamasının karşılığında kamu görevlisine vereceğinden bahisle bir miktar para aldığı iddia edilen olayda; özel bir danışmanlık şirketi bulunan sanığın eskiden beri tanıştığı mağdur Mustafa’nın şirketinin vergi borcu taksitlendirme işinin halledilmesi için vergi dairesi başkanlığı denetim grup müdürü olan diğer mağdura bir şekilde ulaştığı ve görüşme ayarladığı sabit olmakla dolandırıcılık suçunun unsurları itibari ile oluşmadığı ancak mağdura ait şirketin vergi borçlarının yasal zeminde taksitlendirilmesinin mümkün olup olmadığının alanında uzman bilirkişi heyetinden rapor alınmak suretiyle belirlenmesi ve yapılan işin haksız olduğunun tespiti halinde TCK’nın 255. maddesinde düzenlenen nüfuz ticareti suçu kapsamında değerlendirilme yapılarak sanığın hukuki durumunun takdir ve tayini gerekir.

Esas No:2013/5781
Karar No:2014/21411
K. Tarihi:17.12.2014 

Tebliğname No : 11 – 2011/132774
MAHKEMESİ : Bursa 1. Ağır Ceza Mahkemesi
TARİHİ : 14/12/2010
NUMARASI : 2010/277 (E) ve 2010/343 (K)
SUÇ : Kamu görevlileri ile ilişkisi olduğundan bahisle bir işin gördürüleceği vaadiyle dolandırıcılık

Dosya incelenerek gereği düşünüldü;

Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; Failin bir kimseyi, kandırabilecek nitelikte hileli davranışlarla hataya düşürüp, onun veya başkasının zararına, kendisine veya başkasına yarar sağlaması gerekmektedir. Hile nitelikli bir yalandır. Fail tarafından yapılan hileli davranış belli oranda ağır, yoğun ve ustaca olmalı, sergileniş açısından mağdurun inceleme olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir takım hareketler olmalıdır. Kullanılan hileli davranışlarla mağdur yanılgıya düşürülmeli ve bu yanıltma sonucu yalanlara inanan mağdur tarafından sanık veya bir başkasına haksız çıkar sağlanmalıdır. Hilenin kandırıcı nitelikte olup olmadığı olaysal olarak değerlendirilmeli, olayın özelliği, fiille olan ilişkisi, mağdurun durumu, kullanılmışsa gizlenen veya değiştirilen belgenin nitelikleri ayrı ayrı nazara alınmalıdır.

TCK’nın 158. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu, onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Suçun maddî unsuru, kamu görevlileri yanında hatıra sayıldığını, onlarla ilişkisi bulunduğunu iddia ederek, yapılacak aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere, para veya başkaca menfaat almak, kabul etmektir.

Kamu görevlisi, TCK madde 6’da tanımlanmış ve açıklanmıştır. Bu suçun meydana gelmesi için, suç konusunun resmî nitelikte bir iş olması ve failin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahsederek dolandırıcılık eylemini gerçekleştirmesi gerekir. Faildeki ahlaki kötülüğün, yalnız başkalarını dolandırmakla kalmayıp, aynı zamanda kamu görevlilerini şüphe altına sokmasındaki vahameti, suçu nitelikli hâle getirmiştir. Bu iddia yapıldığında, o kamu görevlisinin gerçekten var olup olmadığının, ya da o işi yapmaya yetkili bulunup bulunmadığının bir önemi yoktur. Ancak nüfuzdan faydalanacağı söylenen kişinin kamu görevlisi olması gerekir. Kamu görevlisi sayılmayan bir kişiyle ilişkisinden dolayı bir yarar sağlanması halinde bu nitelikli hal uygulanmayacaktır. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkar … Başsavcısına, … kaymakamına, vereceğim şeklindeki beyanında Başsavcının, kaymakamın kişi, makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hâkimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılık söz konusu olacak ve TCK’nın 158/2. maddesi uygulanamayacaktır. Keza, failin, belli bir memur yanında hatırı sayıldığından söz etmeksizin kendisini kamu kurumunda görevli (müfettiş, genel müdür vb.) olarak tanıtıp müştekinin tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde, eylemi basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır.

Kamu görevlisine gerçekten ve onun bilgisi içinde çıkar sağlanmış ise eylem rüşvet suçunu oluşturacaktır.Sanığın, şikayetçilerin oturduğu mahallede bulunan otoparka gidip geldiği, burada şikayetçilerle tanışıp samimiyet kurduğu, mahalleliye ve müştekilere kendisini polis memuru olarak tanıttığı, görüşmeleri sırasında şikayetçi Semra’nın sürücü belgesi almak istediğini öğrenmesi üzerine “kursa yazılmana gerek yok 1000 TL karşılığında hiç sınava girmeden sana ehliyet alırım, ben polis memuruyum tanıdıklarım var kurstan da bir şekilde hallederim “şeklinde sözlerle ikna edip şikayetçiden fotoğraf, kimlik fotokopisi, diploma örneği ve 50 TL parayı aldığı, aynı şekilde şikayetçi H.. Ö..’ün de kardeşinin ev yaptırdığını ve eve elektrik bağlatacağını söylediğinde ” ben başkomiserim benim etrafım geniş, TEDAŞ da tanıdıklarım var erkenden de bağlatırım” şeklinde sözlerle ikna edip bu müştekiden de evin evraklarıyla birlikte 15 TL parayı aldığı, şikayetçi Haydar’ın durumu marketinden alış veriş için gelen başka bir polis memuruna anlatıp sanığı tanıyıp tanımadığını sorduğunda polis olmadığının ortaya çıktığı somut olayda;

1- Sanığın şikayetçi H.. Ö..’e karşı işlediği dolandırıcılık suçundan kurulan hükme yönelik olarak yapılan incelemede;
5271 sayılı CMK’nın 231.maddesine göre verilen ve davayı sonuçlandırıcı nitelikte olmayan “hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına” ilişkin karara karşı aynı kanunun 231/12. maddesine göre itiraz yolu açık olup temyiz olanağı bulunmadığından 5271 sayılı CMK’nın 264. maddesi uyarınca kabul edilebilir bir başvuruda kanun yolunda merciin belirlenmesinde yanılma, başvuran sanığın haklarını ortadan kaldırmayacağından temyiz dilekçesinin itiraz dilekçesi olarak kabulü ile görevli ve yetkili ilk derece mahkemesince itiraz konusunda inceleme yapılması için, dosyanın incelenmeksizin iade edilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına GÖNDERİLMESİNE,

2-Sanığın şikayetçi S. C..’a karşı işlediği dolandırıcılık suçundan kurulan hükme yönelik olarak yapılan incelemede;
Yapılan yargılamaya, dosya içeriğine, toplanıp karar yerinde gösterilen ve değerlendirilen delillere, oluşa ve mahkemenin soruşturma sonucunda oluşan inanç ve takdirine, hukuka uygun, yasal ve yeterli olarak açıklanan gerekçeye göre, sanık müdafiinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine, ancak;

5237 sayılı TCK’nın 158. maddesinin 2. fıkrasındaki nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için suç failinin ismen söylemese bile kimden sözedildiğini karşı tarafın anlayacağı şekilde makamı, rütbesi, ünvanı ve lakabını söylediği kamu görevlilerini tanıdığını, hatırının sayıldığını, işini yaptıracağını söyleyerek mağduru kandırması gerektiği, bu veçhile; oluşa ve kabule göre; sanığın, sürücü belgesi almak istediğini öğrendiği şikayetçiyi, “kursa yazılmana gerek yok, 1.000.- TL karşılığında hiç sınava girmeden sana ehliyet alırım, ben polis memuruyum tanıdıklarım var, kurstan da bir şekilde hallederim” şeklindeki sözlerle ikna edip ondan fotoğraf, kimlik fotokopisi, diploma örneği ve 50 TL parayı almak suretiyle haksız çıkar sağlamak şeklinde sübut bulan eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 157. maddesi kapsamında basit dolandırıcılık suçunu oluşturacağı gözetilmeden, unsurları yönünden oluşmayan aynı Kanun’un 158/2. madde ve fıkrası uyarınca mahkumiyet hükmü kurulması,
Kabule göre de;

a-Sanık müdafiinin 26.10.2010 tarihli oturumda şikayetçilerden alınan paralar ve belgelerin kendilerine iade edildiğini belirtmesi karşısında mahkemece zararın giderilip giderilmediği konusunda araştırma yapılarak 5237 sayılı TCK’nun 168. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanıp uygulanamayacağı hususunun tartışılmaması

b- Hileli davranışlar sergileyerek şikayetçiden 50 TL haksız çıkar sağladığı kabul olunan sanık hakkında kurulan hükümde, hürriyeti bağlayıcı cezanın süresi alt sınırdan belirlenirken, adli para cezasının miktarı teşdiden alt sınırın üzerinde tespit edilip çelişkiye neden olunması,

c- TCK’nın 51. maddesi uyarınca mümkün olmadığı halde, hükmolunan hürriyeti bağlayıcı cezanın yanında adli para cezasının da ertelenmesine karar verilmesi,

Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, diğer yönleri incelenmeyen hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 17.12.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2018/1650

K. 2018/3378

T. 14.5.2018

• BASİT DOLANDIRICILIK SUÇU ( Sanığın Kendisine TOKİ’de Tanıdıkları Olduğunu Ancak Herhangi Bir İsim Zikretmediğini Net Bir Şekilde İfade Etmesi Sebebiyle Bu Beyanına Üstünlük Tanınacağı – Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Kabulüyle Sanığın Eyleminin Uzlaşma Kapsamındaki T.C.K.’nın 157. Md. Düzenlenen “Basit Dolandırıcılık” Suçunu Oluşturduğu )

• NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK ( 5237 S. T.C.K.’nın 158/2. Md. Yer Alan Suçun Oluşabilmesi İçin Suç Failinin İsmen Söylemese Bile Kimden Söz Edildiğini Karşı Tarafın Anlayacağı Şekilde Makamı Rütbesi Unvanı ve Lakabını Beyan Etmesi Yanı Sıra Lakabını Söylediği Kamu Görevlilerini Tanıdığını Hatırının Sayıldığını ve İşini Yaptırabileceğini Belirterek Mağduru Kandırması Gerektiği )

• UZLAŞTIRMA ( Sanığın Kendisine TOKİ’de Tanıdıkları Olduğunu Ancak Herhangi Bir İsim Zikretmediğini Net Bir Şekilde İfade Etmesi Sebebiyle Bu Beyanına Üstünlük Tanınacağı – Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Kabulüyle Sanığın Eyleminin Uzlaşma Kapsamındaki T.C.KnNın 157. Md. Düzenlenen “Basit Dolandırıcılık” Suçunu Oluşturduğunun Gözetileceği )

ÖZET : Dava; basit dolandırıcılık suçuna ilişkindir. 5237 Sayılı TCK’nın 158/2. maddesinde yer alan nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için, suç failinin, ismen söylemese bile kimden söz edildiğini karşı tarafın anlayacağı şekilde makamı, rütbesi, unvanı ve lakabını beyan etmesi yanı sıra lakabını söylediği kamu görevlilerini tanıdığını, hatırının sayıldığını ve işini yaptırabileceğini belirterek mağduru kandırması gerektiği, somut olayda ise; mağdurun soruşturma aşamasındaki ifadelerinde, sanığın kendisine TOKİ başkanı ile yardımcılarını tanıdığını belirtmiş olmasına rağmen, yargılama sırasında alınan beyanında, bir kısım ortak arkadaşlarından, sanık ile birlikte TOKİ başkanı ile yardımcısını tanıdığını, ihaleler yoluyla büyük rant elde ettiklerini duyduğunu söylemek suretiyle çelişkiye düşmesi ve yargılamanın yenilenmesi sırasında verdiği beyanında, bu kez sanığın kendisine TOKİ’de tanıdıkları olduğunu, ancak herhangi bir isim zikretmediğini net bir şekilde ifade etmesi sebebiyle bu beyanına üstünlük tanınması gerektiğinin anlaşılması karşısında yargılamanın yenilenmesi talebinin kabulüyle sanığın eyleminin 6763 Sayılı Kanun’un 31. maddesiyle değişik 5271 Sayılı CMK’nın 253 ve 254. maddeleri gereğince uzlaşma kapsamındaki TCK’nın 157. maddesinde düzenlenen “Basit dolandırıcılık” suçunu oluşturduğu gözetilmelidir.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2017/36446

K. 2018/1719

T. 13.3.2018

DAVA : Nitelikli dolandırıcılık suçundan sanığın mahkumiyetine dair hüküm sanık tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR : TCK’nın 158. maddenin ikinci fıkrasında yer alan bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu, onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Suçun maddî unsuru, kamu görevlileri yanında hatıra sayıldığının, onlarla ilişkisi bulunduğunu iddia ederek, yapılacak aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere para veya başkaca menfaat almak, kabul etmektir. Kamu görevlisi, TCK madde 6’da tanımlanmış ve açıklanmıştır. Bu suçun meydana gelmesi için,suç konusunun resmi nitelikte bir iş olması ve failin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahsederek dolandırıcılıkeylemini gerçekleştirmesi gerekir. Faildeki ahlaki kötülüğün, yalnız başkalarını dolandırmakla kalmayıp, aynı zamanda kamu görevlilerini şüphe altına sokmasındaki vahameti, suçu nitelikli hâle getirmiştir. Bu iddia yapıldığında, o kamu görevlisinin gerçekten var olup olmadığı, ya da o işi yapmaya yetkili bulunup bulunmadığının bir önemi yoktur. Ancak nüfuzdan faydalanacağı söylenen kişinin kamu görevlisi olması gerekir. Kamu görevlisi sayılmayan bir kişiyle ilişkisinden dolayı bir yarar sağlanması halinde bu nitelikli hal uygulanmayacaktır. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkarı….Başsavcısına,…kaymakamına, vereceğim şeklindeki beyanında Başsavcının,Kaymakamın kişi, makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hakimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılık söz konusu olacak ve TCK’nın 158/2. maddesi uygulanamayacaktır. Keza, failin belli bir memur yanında hatırı sayıldığından söz etmeksizin kendisini Kamu kurumunda görevli (müfettiş, genel müdür vb.) olarak tanıtıp müştekinin tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde eylemi, basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır. Kamu görevlisine gerçekten ve onun bilgisi içinde çıkar sağlanmış ise eylem rüşvet suçunu oluşturacaktır.

Sanığın, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahisle dolandırıcılık suçunu işlediğinin iddia edilmesi ve sanık hakkındaki kamu davasının 5237 Sayılı TCK’nın 158/2 maddesi gereğince açılmış olması karşısında, kanunda belirtilen ceza miktarına göre nitelikli dolandırıcılık suçlarında, 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 12. maddesi gereğince, Ağır Ceza Mahkemelerinin görevli olduğu ve delillerin takdirinin üst dereceli Ağır Ceza Mahkemesine ait olduğu gözetilerek görevsizlik kararı verilmesi yerine, yargılamaya devamla yazılı şekilde hüküm kurulması,

Kabule göre de;

Sanığa yüklenen dolandırıcılık suçu nedeniyle, hükümden sonra ve 02.12.2016 tarih ve 29906 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 6763 Sayılı Kanun’un 34. maddesiyle değişik 5271 Sayılı CMK’nın 253. ve 254. maddeleri gereğince uzlaştırma işlemleri yapılmasından sonra sonucuna göre sanığın hukuki durumunun değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması,

SONUÇ : Kanuna aykırı olup, sanığın temyiz itirazları bu sebeple yerinde görüldüğünden, 5320 Sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca, hükmün BOZULMASINA, aynı Kanun’un 326/son maddesi uyarınca ceza miktarı bakımından sanığın kazanılmış haklarının saklı tutulmasına, 13/03/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2015/3873

K. 2017/8951

T. 10.4.2017

DAVA : Dolandırıcılık suçundan sanığın mahkumiyetine dair hüküm, sanık tarafından temyiz edilmekle dosya incelenerek gereği düşünüldü;

KARAR : Müşteki …’ın oğlu ….’ın Ünye Ağır Ceza Mahkemesince verilen hüküm ile cinsel istismar ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarından mahkum olduğu, sanığın bu durumu müşteki ile buluşarak öğrendiği akabinde sanığın müştekiye oğlunun haksız yere ceza aldığını, kendisinin Ankara’da …’da dayısı olduğunu, onunla konuşacağını söyleyerek telefonda birşahsı aradığı, sonrasında müştekiye dayısının “Ankara’ya gelin, işi çözelim” dediğini söylediği, daha sonra Ankara’ya gidecekleri sırada sanığın müştekiye Ankara’daki dayısının olayla ilgili olarak …. savcısını görevlendirdiğini, …. savcısı ile Ünye’de buluşacaklarını söylediği, sanık …’ın bir şahsı telefonla aradığı, bir süre sonra araca kendisini …. savcısı …. olarak tanıtan şahsın araca bindiği, beraberce …. Hastanesi’nin ilerisinde bulunan çay bahçesine gittikleri, kendisini …. savcısı …. olarak tanıtan şahsın müştekinin oğlu ….’ın evlenme cüzdanını incelediği, müştekiye “Yaşları tutuyor, bu ceza haksız olmuş” dediği, beraberce …. ilçe merkezine gittikten sonra …. isimli şahsın “Ben yarın Ankara’ya gideceğim, hocam beni Ankara’ya istedi” diyerek müşteki ve sanığın yanından ayrıldığı, daha sonra sanığın Ankara’dan dayısının birisini göndereceğini, avukatla birlikte bu kişinin kız tarafı ile diyalog kurup oğlu ….’ın tuzağa düşürüldüğünü ispatlayacaklarını, karşı tarafa dava açacaklarını söyleyerek müştekiden 2000 TL Ankara’ya gidecek olan …. savcısı, 1500 TL’de avukat için olmak üzere toplam 3500 TL para istediği, müştekinin söz konusu parayı bularak sanığa verdiği bu şekilde sanığın üzerine atılı dolandırıcılık suçunu işlediği iddia olunan olayda;

TCK’nın 158. maddenin ikinci fıkrasında yer alan bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu, onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceğivaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Somut olayda, sanığın dayısının yargıtayda olduğunu akabinde onun yönlendirdiği …. savcı olarak tanıştırdığı kişi ile görüştürdüğü böylece belirli bir makam … bahsederek ve o kişiyi tanıdığını söyleyerek müştekinin oğlunun almış olduğu hapis cezasının kaldırtılacağından bahisle haksız menfaat temin ettiği dikkate alınarak, eylemin TCK’nın 158/2 maddesi kapsamında kaldığı gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşmek suretiyle basit dolandırıcılık suçundan hüküm kurularak eksik ceza tayini,

SONUÇ : Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu sebeple yerinde görüldüğünden, 5320 Sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca, hükmün BOZULMASINA, aynı Kanunun 326/son maddesi uyarınca ceza miktarı bakımından sanığın kazanılmış haklarının saklı tutulmasına,10/04/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2014/7325

K. 2016/8945

T. 24.11.2016

DAVA : Kamu görevlileri ile ilişkisi olduğundan bahisle bir işin gördürüleceği vaadiyle dolandırıcılık suçundan sanığın mahkumiyetine dair hüküm, sanık tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR : Sanığın katılanı çalışmış olduğu Kuran Kursu’nda öğrenci olması sebebiyle tanıdığı, 2011 yılında sanığın katılanın işletmekte olduğu kahvehaneye gelerek katılanı sorduğu ve katılanla buluştuğu, katılana…Başkanlığı’nın kadrolu imam ataması yaptığını, eğer isterse kendisini kadrolu imam olarak işe aldırtabileceğini, … işlerinde protokol Şube Müdürü olarak görev yapan …’yı tanıdığını, bu işe aracı olması karşılığında da bir miktar para alacağını söylediği, katılanın da bu yönde iş araması sebebi ile sanığa inanıp güvendiği ve sanığın teklifini kabul ettiği, bir süre sonra sanığın …’ya söz konusu iş için gideceğini söyleyerek katılandan 200 TL para istediği, katılanın 200 TL parayı sanığa verdiği, sanığın 2 gün sonra tekrar katılanın yanına gelerek işinin hallolduğunu, tayin olduğu camiyi görmeye gidebileceklerini söylediği, bunun üzerine sanık ile katılanın …iline gittikleri ve burada sanığın katılanı …Camii adında bir camiye götürerek bundan sonra burada çalışacağını söylediği, daha sonra birlikte … ilçesine geri döndükleri, sanığın bu kez yapılan atama sebebi ile evrakları alacağını, …’ya gitmesi gerektiğini söyleyerek katılandan 2000 TL daha para istediği, katılanın bu parayı da sanığa verdiği, birlikte …’ya… Başkanlığı’na gittileri, ancak sanığın katılanı içeri sokmayarak beklemesini, kendisinin evrakları dolaştırıp döneceğini söylediği, bir süre sonra sanığın elinde bir zarf ile aşağı indiği ve zarfı katılana verdiği, katılana zarfı açmamasını, görev yerine gittiğinde zarfı açması gerektiğini söylediği ve katılandan sözü edilen atama sebebi ile katılanın … iline eşyalarının götürülmesi için 1000 TL daha para istediği, katılanın sanığın talep ettiği 1000 TL’yi de sanığa verdiğinin iddia edildiği olayda, sanığın atılı suçu işlediğine dair mahkemenin kabulünde isabetsizlik görülmemiştir.

Katılandan 3 farklı tarihte toplam 3.200 TL para alan sanık hakkında TCK’nın 43. maddesi gereğince artırım yapılmaması aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır.

SONUÇ : Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre; sanığın eksik inceleme ile karar verildiğine dair temyiz itirazlarının reddiyle, hükmün ONANMASINA, 24/11/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

23. CEZA DAİRESİ

E. 2015/1741

K. 2015/488

T. 9.4.2015

DAVA : Dosya incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR : Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; failin bir kimseyi, kandırabilecek nitelikte hileli davranışlarla hataya düşürüp, onun veya başkasının zararına, kendisine veya başkasına yarar sağlaması gerekmektedir. Hile nitelikli bir yalandır. Fail tarafından yapılan hileli davranış belli oranda ağır, yoğun ve ustaca olmalı, sergileniş açısından mağdurun inceleme olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir takım hareketler olmalıdır.

TCK’nın 158. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu, onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceğivaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Suçun maddî unsuru, kamu görevlileri yanında hatıra sayıldığını, onlarla ilişkisibulunduğunu iddia ederek, yapılacak aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere, para veya başkaca menfaat almak, kabul etmektir.

Kamu görevlisi, TCK madde 6’da tanımlanmış ve açıklanmıştır. Bu suçun meydana gelmesi için, suç konusunun resmî nitelikte bir iş olması ve failin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahsederek dolandırıcılık eylemini gerçekleştirmesi gerekir. Faildeki ahlaki kötülüğün, yalnız başkalarını dolandırmakla kalmayıp, aynı zamanda kamu görevlilerini şüphe altına sokmasındaki vahameti, suçu nitelikli hâle getirmiştir.

Bu iddia yapıldığında, o kamu görevlisinin gerçekten var olup olmadığının, ya da o işi yapmaya yetkili bulunup bulunmadığının bir önemi yoktur. Ancak nüfuzdan faydalanacağı söylenen kişinin kamu görevlisi olması gerekir. Kamu görevlisi sayılmayan bir kişiyle ilişkisinden dolayı bir yarar sağlanması halinde bu nitelikli hal uygulanmayacaktır. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır.

Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hâkimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılık söz konusu olacaktır. Keza, failin, belli bir memur yanında hatırı sayıldığından söz etmeksizin kendisini kamu kurumunda görevli (müfettiş, genel müdür vb.) olarak tanıtıp mağdurun tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde, eylemi basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır.

Kamu görevlisine gerçekten ve onun bilgisi içinde çıkar sağlanmış ise eylem rüşvet suçunu oluşturacaktır.

Bu açıklamalar çerçevesinde somut olay değerlendirildiğinde; Sanığın, Devlet Personel Başkanlığı’ nda akrabası olduğu ve işe aldırabileceğini, bunun için askerlik belgesi, diploma ve ÖSYM sonuç belgesi gibi belgeler gerektiğini söyleyerek katılan …’ ı kandırarak ondan beş Cumhuriyet altını aldığı, keza varsa başka tanıdıklarını da aynı şekilde işe aldırabileceğini söyleyip katılan … vasıtasıyla …’e yönelttiği hileli eylemi sonucunda diğer katılanlar …, …, … ve şikâyetçi …’ten elden ve banka havalesi yoluyla değişik tarihlerde 8.000 TL üzerinde para almak suretiyle dolandırıcılık suçunu işlediği iddia edilen olayda; sanığın, yalnızca Devlet Personel Başkanlığı’ nda akrabası olduğunu söylemesi dışında bu yerde çalıştığını belirttiği kişiye dair herhangi bir unvan, lakap veya makam belirtmediği, eylemlerin bu haliyle TCK’ nın 157/1. maddesi gereğince basit dolandırıcılık suçu yerine, TCK’ nın 158/2. maddesi gereğince nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturduğundan bahisle yazılı şekilde hüküm kurulması,

SONUÇ : Bozmayı gerektirmiş, sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebepten dolayı 5320 Sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 09.04.2015 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2013/7604

K. 2015/2700

T. 4.2.2015

• KAMU GÖREVLİLERİ NEZDİNDE HATIRI OLDUĞUNDAN BAHİSLE DOLANDIRICILIK ( Suç Faili İsmen Söylenmese Bile Kimden Söz Edildiği Karşı Tarafın Anlayacağı Şekilde Makamı Rütbesi Ünvanı ve Lakabını Söylediği Kamu Görevlilerini Tanıdığını Hatırının Sayıldığını İşini Yaptıracağını Söyleyerek Mağdurun Kandırılması Gerekeceği )

• BASİT DOLANDIRICILIK ( Sanığın Belli Bir Kamu Görevlisi Yanında Hatırı Sayıldığından ve İlişkisi Olduğundan Bahsetmeksizin Sağlık Kurulu Raporunu Aldıracağı İzlenimi Uyandırarak Menfaat Temin Ettiği – Eylemin Basit Dolandırıcılık Suçunu Oluşturacağı )

• SAĞLIK KURULU RAPORU ALACAĞI İZLENİMİ OLUŞTURMA ( Dolandırıcılık – Sanığın Belli Bir Kamu Görevlisi Yanında Hatırı Sayıldığı veya İlişkisi Olduğundan Bahsetmediği/Eylemin Basit Dolandırıcılık Suçunu Oluşturduğu )

ÖZET : Dava, dolandırıcılık suçuna ilişkindir. 5237 Sayılı TCK’nın 158.maddesinin 2.fıkrasındaki nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için suç failinin ismen söylemese bile kimden söz edildiğini karşı tarafın anlayacağı şekilde makamı, rütbesi, ünvanı ve lakabını söylediği kamu görevlilerini tanıdığını, hatırının sayıldığını, işini yaptıracağını söyleyerek mağduru kandırmasının gerekeceği, oysaki somut olayda, sanığın, belli bir kamu görevlisi yanında hatırı sayıldığından ve ilişkisi olduğundan bahsetmeksizin sağlık kurulu raporunu aldıracağı izlenimi uyandırarak ve bu duruma katılanı inandırmak suretiyle haksız çıkar sağladığı ve bu anlamda TCK’nın 158/2 maddesinde tanımlanan suçun yasal unsurlarının oluşmadığı, eylemin aynı kanunun 157/1 maddesinde tanımlanan basit dolandırıcılık suçunu oluşturacağı gözetilmelidir.

DAVA : Dosya incelenerek gereği düşünüldü:

KARAR : Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; failin bir kimseyi, kandırabilecek nitelikte hileli davranışlarla hataya düşürüp, onun veya başkasının zararına, kendisine veya başkasına yarar sağlaması gerekmektedir. Hile nitelikli bir yalandır. Fail tarafından yapılan hileli davranış belli oranda ağır, yoğun ve ustaca olmalı, sergileniş açısından mağdurun inceleme olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir takım hareketler olmalıdır. Kullanılan hileli davranışlarla mağdur yanılgıya düşürülmeli ve bu yanıltma sonucu yalanlara inanan mağdur tarafından sanık veya bir başkasına haksız çıkar sağlanmalıdır. Hilenin kandırıcı nitelikte olup olmadığı olaysal olarak değerlendirilmeli, olayın özelliği, fiille olan ilişkisi, mağdurun durumu, kullanılmışsa gizlenen veya değiştirilen belgenin nitelikleri ayrı ayrı nazara alınmalıdır. TCK’nın, 158. maddenin İkinci fıkrasında yer alan bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu, onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Suçun maddi unsuru, kamu görevlileri yanında hatıra sayıldığının, onlarla ilişkisi bulunduğunu iddia ederek, yapılacak aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere, para veya başkaca menfaat almak, kabul etmektir. Kamu görevlisi, TCK madde 6’da tanımlanmış ve açıklanmıştır. Bu suçun meydana gelmesi için, suç konusunun resmi nitelikte bir iş olması ve failin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahsederek dolandırıcılık eylemini gerçekleştirmesi gerekir. Faildeki ahlaki kötülüğün, yalnız başkalarını dolandırmakla kalmayıp, aynı zamanda kamu görevlilerini şüphe altına sokmasındaki vahameti, suçu nitelikli hale getirmiştir. Bu iddia yapıldığında, o kamu görevlisinin gerçekten var olup olmadığı, ya da o işi yapmaya yetkili bulunup bulunmadığının bir önemi yoktur. Ancak nüfuzdan faydalanacağı söylenen kişinin kamu görevlisi olması gerekir. Kamu görevlisi sayılmayan bir kişiyle ilişkisinden dolayı bir yarar sağlanması halinde bu nitelikli hal uygulanmayacaktır. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkarı, … Başsavcısına, … kaymakamına, vereceğim şeklindeki beyanında Başsavcının, Kaymakamın kişi, makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hakimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılık söz konusu olacak ve TCK’nın 158/2. maddesi uygulanamayacaktır. Keza, failin, belli bir memur yanında hatırı sayıldığından söz etmeksizin kendisini kamu kurumunda görevli ( müfettiş, genel müdür vb. ) olarak tanıtıp müştekinin tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde eylemi, basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır.

Katılanın çalıştığı inşaat şirketinde iş kazası sonucu yaralanması sebebiyle şirkete karşı açacağı davada delil olarak kullanmak amacıyla, Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Hastanesi’nden Sağlık Kurulu Raporu almak istemesi üzerine bu konuyla ilgili daha önceden tanıdığı ve hastanede çalışıyor olarak bildiği sanık ile görüştüğü, sanığın telefonla görüşmeler yaptıktan sonra kendisine yardımcı olacağını söyleyip katılandan fotoğraf ve 100 TL para aldığı, iki gün sonra tekrar görüştüklerinde sanığın heyet raporunun çıkması için film çektirmesinin ve en az 5-6 doktorun görmesi gerektiğini söyleyip bu işlemler için de katılandan 2.000 TL para aldığı, bir süre sonra sanığın katılanın telefonuna rapor işinin olumlu sonuçlandığına dair mesaj gönderdiği ancak katılanın sanığa ulaşamadığı, hastaneden yaptığı araştırma sonucunda da rapor için herhangi bir başvurunun olmadığını öğrendiği somut olayda;

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık müdafiinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine,

Ancak;

1- )5237 Sayılı TCK’nın 158.maddesinin 2.fıkrasındaki nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için suç failinin ismen söylemese bile kimden söz edildiğini karşı tarafın anlayacağı şekilde makamı, rütbesi, ünvanı ve lakabını söylediği kamu görevlilerini tanıdığını, hatırının sayıldığını, işini yaptıracağını söyleyerek mağduru kandırmasının gerekeceği, oysaki somut olayda, sanığın, belli bir kamu görevlisi yanında hatırı sayıldığından ve ilişkisi olduğundan bahsetmeksizin raporu aldıracağı izlenimi uyandırarak ve bu duruma katılanı inandırmak suretiyle haksız çıkar sağladığı ve bu anlamda TCK’nın 158/2 maddesinde tanımlanan suçun yasal unsurlarının oluşmadığı, eylemin aynı kanunun 157/1 maddesinde tanımlanan basit dolandırıcılık suçunu oluşturacağı gözetilmeden suç vasfında yanılgıya düşülmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulması,

2- )Kabule göre de, hapis cezasının alt sınırdan tayin edilmesine rağmen, adli para cezasının belirlenmesi sırasında, yeterli ve yasal gerekçe gösterilmeksizin, aynı gerekçeye dayanarak tam gün sayısının asgari hadden uzaklaşılması suretiyle sanığa fazla ceza tayini,

3- ) 5237 Sayılı TCK’nın 53. maddesinin 1. fıkrasının c bendinde yer alan haklardan, sadece kendi alt soyu üzerindeki velayet, vesayet ve kayyımlığa ait bir hizmetten bulunmaktan yoksun bırakılmaya dair hak yoksunluğunun aynı maddenin 3. fıkrasına göre koşullu salıverilme tarihinden itibaren uygulanmayacağı gözetilmeden, alt soyu dışındaki kişileri de kapsayacak şekilde 53/1-c maddesi gereğince güvenlik tedbirlerinin uygulanmasına hükmedilmesi,

SONUÇ : Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden hükmün 5320 Sayılı Kanunun 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 04.02.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2014/25563

K. 2015/1784

T. 3.2.2015

DAVA : Dosya incelenerek gereği düşünüldü;

KARAR : Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; failin bir kimseyi, kandırabilecek nitelikte hileli davranışlarla hataya düşürüp, onun veya başkasının zararına, kendisine veya başkasına yarar sağlaması gerekmektedir.Hile nitelikli bir yalandır.Fail tarafından yapılan hileli davranış belli oranda ağır, yoğun ve ustaca olmalı, sergileniş açısından mağdurun inceleme olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir takım hareketler olmalıdır.Kullanılan hileli davranışlarla mağdur yanılgıya düşürülmeli ve bu yanıltma sonucu yalanlara inanan mağdur tarafından sanık veya bir başkasına haksız çıkar sağlanmalıdır.Hilenin kandırıcı nitelikte olup olmadığı olaysal olarak değerlendirilmeli, olayın özelliği, fiille olan ilişkisi, mağdurun durumu, kullanılmışsa gizlenen veya değiştirilen belgenin nitelikleri ayrı ayrı nazara alınmalıdır.

TCK’nın, 158. maddenin ikinci fıkrasında yer alan bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu,onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak,başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Suçun maddî unsuru, kamu görevlileri yanında hatıra sayıldığının, onlarla ilişkisi bulunduğunu iddia ederek,yapılacak aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere,para veya başkaca menfaat almak,kabul etmektir.

Kamu görevlisi, TCK madde 6’da tanımlanmış ve açıklanmıştır.Bu suçun meydana gelmesi için,suç konusunun resmî nitelikte bir iş olması ve failin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahsederek dolandırıcılık eylemini gerçekleştirmesi gerekir.Faildeki ahlaki kötülüğün,yalnız başkalarını dolandırmakla kalmayıp,aynı zamanda kamu görevlilerini şüphe altına sokmasındaki vahameti,suçu nitelikli hâle getirmiştir.

Bu iddia yapıldığında,o kamu görevlisinin gerçekten var olup olmadığı, yada o işi yapmaya yetkili bulunup bulunmadığının bir önemi yoktur. Ancak nüfuzdan faydalanacağı söylenen kişinin kamu görevlisi olması gerekir.Kamu görevlisi sayılmayan bir kişiyle ilişkisinden dolayı bir yarar sağlanması halinde bu nitelikli hal uygulanmayacaktır.Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz.Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkarı… Başsavcısına, …kaymakamına, vereceğim şeklindeki beyanında Başsavcının, Kaymakamın kişi,makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hakimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılık söz konusu olacak ve TCK’nın 158/2. maddesi uygulanamayacaktır.

Keza, failin, belli bir memur yanında hatırı sayıldığından söz etmeksizin kendisini Kamu kurumunda görevli (müfettiş, genel müdür vb.)olarak tanıtıp müştekinin tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde eylemi, basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır.

Kamu görevlisine gerçekten ve onun bilgisi içinde çıkar sağlanmış ise eylem rüşvet suçunu oluşturacaktır.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2012/17716

K. 2014/11204

T. 4.6.2014

DAVA : Dosya incelenerek gereği düşünüldü;

KARAR : Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; Failin bir kimseyi, kandırabilecek nitelikte hileli davranışlarla hataya düşürüp, onun veya başkasının zararına, kendisine veya başkasına yarar sağlaması gerekmektedir.Hile nitelikli bir yalandır. Fail tarafından yapılan hileli davranış belli oranda ağır, yoğun ve ustaca olmalı, sergileniş açısından mağdurun inceleme olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir takım hareketler olmalıdır. Kullanılan hileli davranışlarla mağdur yanılgıya düşürülmeli ve bu yanıltma sonucu yalanlara inanan mağdur tarafından sanık veya bir başkasına haksız çıkar sağlanmalıdır.Hilenin kandırıcı nitelikte olup olmadığı olaysal olarak değerlendirilmeli, olayın özelliği, fiille olan ilişkisi, mağdurun durumu, kullanılmışsa gizlenen veya değiştirilen belgenin nitelikleri ayrı ayrı nazara alınmalıdır.

TCK’nın, 158.nci maddenin İkinci fıkrasında yer alan,bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu,onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak,başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Suçun maddî unsuru, kamu görevlileri yanında hatıra sayıldığının, onlarla ilişkisi bulunduğunu iddia ederek, yapılacak aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere, para veya başkaca menfaat almak,kabul etmektir.

Kamu görevlisi, TCK.md.6’da tanımlanmış ve açıklanmıştır. Bu suçun meydana gelmesi için, suç konusunun resmî nitelikte bir iş olması ve failin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahsederek dolandırıcılık eylemini gerçekleştirmesi gerekir. Faildeki ahlaki kötülüğün,yalnız başkalarını dolandırmakla kalmayıp, aynı zamanda kamu görevlilerini şüphe altına sokmasındaki vahameti,suçu nitelikli hâle getirmiştir.

Bu iddia yapıldığında, o kamu görevlisinin gerçekten var olup olmadığı, ya da o işi yapmaya yetkili bulunup bulunmadığının bir önemi yoktur. Ancak nüfuzdan faydalanacağı söylenen kişinin kamu görevlisi olması gerekir. Kamu görevlisi sayılmayan bir kişiyle ilişkisinden dolayı bir yarar sağlanması halinde bu nitelikli hal uygulanmayacaktır. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkarı….Başsavcısına, …kaymakamına, vereceğim şeklindeki beyanında Başsavcının, Kaymakamın kişi, makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hakimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılıksöz konusu olacak ve TCK’nın 158/2 maddesi uygulanamıyacaktır. Keza, failin, belli bir memur yanında hatırı sayıldığından söz etmeksizin kendisini Kamu kurumunda görevli (müfettiş, genel müdür vb.)olarak tanıtıp müştekinin tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde eylemi, basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır.

Müşteki …’un kardeşi …’nin ve kayınbiraderi olan tanık …’nın kardeşi … cezaevinde tutuklu bulunduğu sırada telefonla müşteki … arayan sanığın “ben …’nin yanından geliyorum, görüşelim, İstasyon Mahallesindeki fırında sizi bekliyorum” diyerek telefonu kapattığı, akabinde müşteki .. ve tanık …’in sanıkla buluştuğu, sanığın müsteki … “Yenibosna’da tanıdığım bir savcı var, bu çocukları cezaevinden kurtaracağız, parada üçe beşe bakmayacağız” dedikten sonra cep telefonu ile bir yeri arayarak “Savcım, Çerkezköy Cezaevinde iki kişi var, bu çocukları ne yapacağız, çıkarmamız lazım” diyerek telefonu kapattıktan sonra müştekiye “Savcı yarın sizi bekliyor, ya yarın siz gidin, ya birlikte gidelim, sizin işi bu adam yapar, başka yere para kaptırmayın” dediği, ayrıldıktan sonra sanıkla müştekinin bir daha görüşmedikleri, sanığın benzer şekilde oğulları cezaevinde bulunan katılan …’ı da telefonla arayarak katılana kendisini Tekirdağ Ağır Ceza Savcısı olarak tanıttığı, çocuklarının dosyasının kendisinde olduğunu, 4.000 TL verirse oğullarının serbest kalacağını söylediği, katılan ile buluştuğunda katılanın 500 TL verdiği, sonrasında 2.000 TL daha istediği ancak katılanın parası olmadığını söyleyerek vermediği, sanığın müşteki … karşı gerçekleşen eyleminin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle dolandırıcılığa teşebbüs, katılan …’a yönelik eyleminin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle dolandırıcılık suçlarını oluşturduğunun iddia edildiği olayda;

1-)Katılan …’a yönelik nitelikli dolandırıcılık suçundan kurulan mahkumiyet hükmüne yönelik incelemede;

Sanığın, katılan …’i arayarak Çerkezköy adliyesinde görev yapan savcı …’ı tanıdığını söyleyip bu suretle yakınlarının tahliyesini sağlayabileceği kanaatini uyandırarak para istediği, tanık Avni vasıtasıyla savcıya vereceğini söyleyerek katılandan 500 TL aldığının anlaşılması karşısında, eyleminin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle dolandırıcılık suçunu oluşturduğuna yönelik kabulde bir isabetsizlik görülmemiş, aynı gerekçelerle tebliğnamedeki düşünceye iştirak edilmemiştir.

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık ve müdafinin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle, hükmün ONANMASINA,

2-)Müşteki …’a yönelik nitlikli dolandırıcılığa teşebbüs suçundan kurulan mahkumiyet hükmüne yönelik incelemede;

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının reddine; ancak;

5237 Sayılı TCK’nın 158.maddesinin 2.fıkrasındaki nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için failin, ismen söylemese bile kimden söz edildiğini karşı tarafın anlayacağı şekilde makamı, rütbesi, ünvanı ve lakabını söylediği kamu görevlilerini tanıdığını, hatırının sayıldığını, işini yaptıracağını söyleyerek mağduru kandırması gerektiği, somut olayda ise; sanığın, belli bir kamu görevlisi yanında hatırı sayıldığından ve ilişkisi olduğundan bahsetmeksizin, ismini vermediği bir Cumhuriyet savcısıyla görüşüyormuş gibi yaparak müşteki … menfaat temin etmeye çalışmaktan ibaret eyleminin aynı kanunun 157. maddesinde yer alan basit dolandırıcılığa teşebbüs suçunu oluşturduğu gözetilmeden suç vasfının tayininde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması,

SONUÇ : Bozmayı gerektirmiş, sanık ve müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükmün bu nedenlerle, 5320 Sayılı Kanun’un 8/1. maddesine istinaden uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 04.06.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

YARGITAY

15. CEZA DAİRESİ

E. 2012/17762

K. 2014/10844

T. 2.6.2014

DAVA : Dosya incelenerek gereği düşünüldü;

KARAR : Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için; failin bir kimseyi, kandırabilecek nitelikte hileli davranışlarla hataya düşürüp, onun veya başkasının zararına, kendisine veya başkasına yarar sağlaması gerekmektedir. Hile nitelikli bir yalandır. Fail tarafından yapılan hileli davranış belli oranda ağır, yoğun ve ustaca olmalı, sergileniş açısından mağdurun inceleme olanağını ortadan kaldıracak nitelikte bir takım hareketler olmalıdır. Kullanılan hileli davranışlarla mağdur yanılgıya düşürülmeli ve bu yanıltma sonucu yalanlara inanan mağdur tarafından sanık veya bir başkasına haksız çıkar sağlanmalıdır. Hilenin kandırıcı nitelikte olup olmadığı olaysal olarak değerlendirilmeli, olayın özelliği, fiille olan ilişkisi, mağdurun durumu, kullanılmışsa gizlenen veya değiştirilen belgenin nitelikleri ayrı ayrı nazara alınmalıdır.

TCK’nın 58. maddenin 2. fıkrasında yer alan bu düzenlemeyle failin, kamu görevlileriyle ilişkisi olduğunu, onlar nezdinde hatırı sayıldığını ileri sürerek ve belli bir işin gördürüleceğivaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin etmesi nitelikli dolandırıcılık kabul edilmektedir. Suçun maddî unsuru, kamu görevlileri yanında hatıra sayıldığının, onlarla ilişkisibulunduğunu iddia ederek, yapılacak aracılık karşılığında kamu görevlisine verilmek üzere, para veya başkaca menfaat almak, kabul etmektir. Kamu görevlisi, TCK madde 6’da tanımlanmış ve açıklanmıştır. Bu suçun meydana gelmesi için, suç konusunun resmî nitelikte bir iş olması ve failin kamu görevlileriyle ilişkisi olduğundan bahsederek dolandırıcılık eylemini gerçekleştirmesi gerekir. Faildeki ahlaki kötülüğün, yalnız başkalarını dolandırmakla kalmayıp, aynı zamanda kamu görevlilerini şüphe altına sokmasındaki vahameti, suçu nitelikli hale getirmiştir. Bu iddia yapıldığında, o kamu görevlisinin gerçekten var olup olmadığı ya da o işi yapmaya yetkili bulunup bulunmadığının bir önemi yoktur. Ancak nüfuzdan faydalanacağı söylenen kişinin kamu görevlisi olması gerekir. Kamu görevlisi sayılmayan bir kişiyle ilişkisinden dolayı bir yarar sağlanması halinde bu nitelikli hal uygulanmayacaktır. Kamu görevlisinin taraflarca tanınan ve bilinen bir görevli olması aranmaz. Asıl olan tarafların anladıkları ve anlattıkları memurun makam olarak belirlenebilen bir görevli olmasıdır. Failin mağdurdan sağladığı çıkarı’.Başsavcısına,’kaymakamına, vereceğim şeklindeki beyanında Başsavcının, Kaymakamın kişi, makam ve görev olarak yeterince belirliliği bulunmaktadır. Failin, belirli bir memur yanında hatırı sayıldığından bahsedilmeksizin, bakanlardan, milletvekillerinden, hakimlerden, tanıdıkları olduğu ve işi halledeceğini söyleyerek çıkar sağlanması halinde basit dolandırıcılıksöz konusu olacak ve TCK’nın 158/2. maddesi uygulanamayacaktır. Keza, failin, belli bir memur yanında hatırı sayıldığından söz etmeksizin kendisini Kamu kurumunda görevli (müfettiş, genel müdür vb.) olarak tanıtıp müştekinin tayinini yaptırabileceğini söylemesi halinde eylemi, basit dolandırıcılık suçunu oluşturacaktır. Kamu görevlisine gerçekten ve onun bilgisi içinde çıkar sağlanmış ise eylem rüşvet suçunu oluşturacaktır.

Sanığın, bir restaurantta tanıştığı müşteki Ö. F.’a Kahramanmaraş Devlet Hastanesi başhekimi müşteki M. K.’in kendisinin akrabası olduğunu, hastaneye temizlik işçisi alınacağını, isterse bu konuda yardımcı olabileceğini belirttiği, daha sonra müşteki Ö. F.’un sanığın istemiş olduğu belgeleri ve 50 TL parayı tamamlayarak sanığa verdiği, müşteki Ö. F.’un diğer müştekileri de ayrı ayrı zamanlarda sanıkla tanıştırdığı, sanığın bu kişilere de ayrı ayrı olmak üzere, hastanede görevli M. K.’in dayısı olduğunu, hastane müdürü M. Y.’ı tanıdığını ve kendilerini işe aldırabileceğini söyleyerek, müştekilerden ayrı ayrı 85 TL para aldığı, daha sonra müştekilerin bu konuyu araştırdıklarında durumun ortaya çıktığı, böylece sanığın her bir müştekiye karşı ayrı ayrı olmak üzere nitelikli dolandırıcılık suçunu işlediğinin iddia edildiği olayda,

Adı kullanılan kişilerin hastanenin yetkilileri oldukları, gerçekte o işi yapmaya yetkili olup olmadıklarının öneminin bulunmadığı, sanığın, isimlerini ve görevlerini açıkça belirterek onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle müştekiler nezdinde güven uyandırdığı dikkate alınarak sanığın, belli bir kamu görevlisi ile ilişkisi olduğundan bahisle nitelikli dolandırıcılık suçlarını işlemiş olması karşısında, müşteki sayısınca ayrı ayrı olmak üzere 5237 Sayılı TCK’nın 158/2 maddesi gereğince mahkumiyetine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşmek suretiyle basit dolandırıcılık suçundan hüküm kurularak eksik ceza tayini,

SONUÇ : Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin bu nedenlerle, 5320 Sayılı Kanunun 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 Sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, aynı Kanun’un 326/son maddesi uyarınca sonuç ceza miktarı yönünden sanığın kazanılmış haklarının saklı tutulmasına, 2.6.2014 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

T.C.

YARGITAY

5. CEZA DAİRESİ

E. 2015/1093

K. 2018/9532

T. 6.12.2018

• İCBAR SURETİYLE İRTİKAP ( Mağdurun İradesini Baskı Altında Tutmaya Elverişli Olmak Koşuluyla Doğrudan Doğruya veya Dolaylı Biçimde Yapılan Her Türlü Zorlayıcı Hareketin İcbar Kavramına Dahil Olduğu Manevi Cebirin Belli Bir Şiddete Ulaşması Ciddi Olması Mağdurun Baskının Etkisinden Kolaylıkla Kurtulma Olanağının Bulunmaması Gerektiği )

• İRTİKAP ( Mağdurun Önceden Kolluğu ve C. Savcılığını da Haberdar Etmek Suretiyle Sanığın Yakalanmasını Sağlaması Karşısında Sanığın Öğreti ve Uygulamada Kabul Edildiği Üzere Yasanın Öngördüğü Anlamda İcbar Boyutuna Varan Davranışlarının Bulunmadığı – Bu İtibarla İrtikap Suçunun Yasal Unsurlarının Oluşmadığı )

• SUÇ NİTELİĞİ ( Sabit Görülen Eyleminin Hukuki Nitelendirmesinin Yapılması Amacıyla Suç Tarihindeki Görevinin ve Suça Konu Evrakı İşleme Koymakla İlgili Bir Yükümlülüğünün Bulunup Bulunmadığının Belirlenmesinden Sonra Suç Niteliğinin Tayin ve Takdiri Gerektiği )

ÖZET : İcbar suretiyle irtikap suçunda mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareketin icbar kavramına dahil olduğu, manevi cebirin, belli bir şiddete ulaşması, ciddi olması, mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmaması gerektiği, … ili Aksu İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde jandarma uzman çavuş olarak görev yapan sanığın, mağdur hakkında … Vergi Dairesi Başkanlığının internet sayfası üzerinden yapılan ihbarı 700 Amerikan doları verilmesi halinde işleme koymayacağını beyan etmesi ve mağdurun suçüstü yapılmasını sağlamak amacıyla önceden kolluğu ve Cumhuriyet savcılığını haberdar ederek bu miktarda dövizi teslim etmesi sonrasında sanığın suçüstü yakalanması şeklinde gelişen dava konusu somut olayda, mağdurun önceden kolluğu ve Cumhuriyet savcılığını da haberdar etmek suretiyle sanığın yakalanmasını sağlaması karşısında; sanığın, öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere yasanın öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan davranışlarının bulunmadığı, bu itibarla irtikap suçunun yasal unsurlarının oluşmadığı, sabit görülen eyleminin hukuki nitelendirmesinin yapılması amacıyla suç tarihindeki görevinin ve suça konu evrakı işleme koymakla ilgili bir yükümlülüğünün bulunup bulunmadığının belirlenmesinden sonra suç niteliğinin tayin ve takdiri gerekir.

DAVA : Mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle dosya incelenerek, gereği düşünüldü:

KARAR : O yer Cumhuriyet savcısının temyiz talebinin sanık lehine olduğu gözetilerek yapılan incelemede;

3628 Sayılı Kanun’un 17 ve 18. maddeleri uyarınca davanın mahkemece İçişleri Bakanlığına ihbarı ile sanığın 14/05/2013 tarihli hakkındaki adli kontrol kararının kaldırılmasına yönelik talebi bakımından mahallinde işlem yapılması mümkün görülmüş, yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin soruşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya içeriğine göre sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

Ancak;

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 30/03/2010 tarih ve 2009/5-167 Esas, 2010/70 Sayılı Kararında da açıklandığı üzere; icbar suretiyle irtikap suçunda mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareketin icbar kavramına dahil olduğu, manevi cebirin, belli bir şiddete ulaşması, ciddi olması, mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmaması gerektiği, … ili Aksu İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde jandarma uzman çavuş olarak görev yapan sanığın, mağdur hakkında … Vergi Dairesi Başkanlığının internet sayfası üzerinden yapılan ihbarı 700 Amerikan doları verilmesi halinde işleme koymayacağını beyan etmesi ve mağdurun suçüstü yapılmasını sağlamak amacıyla önceden kolluğu ve Cumhuriyet savcılığını haberdar ederek bu miktarda dövizi teslim etmesi sonrasında sanığın suçüstü yakalanması şeklinde gelişen dava konusu somut olayda, mağdurun önceden kolluğu ve Cumhuriyet savcılığını da haberdar etmek suretiyle sanığın yakalanmasını sağlaması karşısında; sanığın, öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere yasanın öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan davranışlarının bulunmadığı, bu itibarla irtikap suçunun yasal unsurlarının oluşmadığı, sabit görülen eyleminin hukuki nitelendirmesinin yapılması amacıyla suç tarihindeki görevinin ve suça konu evrakı işleme koymakla ilgili bir yükümlülüğünün bulunup bulunmadığının belirlenmesinden sonra suç niteliğinin tayin ve takdiri gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeler sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması,

Kabule göre de;

Mağdurun suç tarihindeki ekonomik durumunun araştırılmasından sonra irtikap edildiği kabul edilen yarar yönünden TCK’nın 250/4. maddesinin uygulanma olanağının bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi gerektiğinin gözetilmemesi,

Sanığın üzerine atılı suçu 5237 Sayılı Kanun’un 53/1-a maddesindeki hak ve yetkiyi kötüye kullanmak suretiyle işlediği kabul edilmesine rağmen hakkında aynı Kanunun 53/5. maddesinin uygulanmaması,

Anayasa Mahkemesi’nin 24/11/2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2014/140 Esas, 2015/85 Karar sayılı TCK’nın 53. maddesinde yer alan bazı ibarelerin iptaline ilişkin kararının değerlendirilmesi lüzumu,

SONUÇ : Kanuna aykırı, O yer Cumhuriyet savcısı ile sanığın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün 5320 Sayılı Kanun’un 8/1. maddesi de gözetilerek CMUK’nın 321 ve 326/ son maddeleri uyarınca BOZULMASINA, 06.12.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

5. CEZA DAİRESİ

E. 2016/6294

K. 2018/5328

T. 12.7.2018

• İRTİKAP SUÇU ( Sanık ve Mağdurların Beyanları da Hep Birlikte Değerlendirildiğinde Mağdurlara Yönelik Eylemlerinin Nitelikli Dolandırıcılık Suçunu Oluşturduğu Gözetilmeden Yanılgılı Değerlendirme Sonucu Bu Eylemlerin İkna Suretiyle İrtikap Olarak Kabulüyle Hükümler Kurulmasının İsabetsiz Olduğu )

• SUÇ VASFININ TAYİNİ ( Sanıkların Taksi Durağı Ruhsatı Verme Gibi Bir Görevlerinin Bulunmadığı Gibi Sanık ve Mağdurların Beyanları da Hep Birlikte Değerlendirildiğinde Mağdurlara Yönelik Eylemlerinin Nitelikli Dolandırıcılık Suçunu Oluşturduğunun Gözetilmesi Gerektiği )

• TANIK BEYANLARININ ALINMASI ( Mağdurun Başvurusunda Eksikliklerin Bulunup Bulunmadığının Tespiti İzin Belgesi Verilmesinde Görev Yapan ve Para Talebi Üzerine Mağdurun Müracaat Ettiği Belediye Yetkililerinin Tanık Olarak Dinlenilmesi Gerektiği )

• GÖREVİNİN GEREKLERİNE UYGUN DAVRANMAK İÇİN ÇIKAR SAĞLAMA ( İzin Belgesini Almak İçin Engel Bir Durum Olmadığı Takdirde Sanıkların Eylemlerinin Suç Tarihinde Yürürlükte Bulunan 5237 S. TCK’nun 257/3. Md. Hükmünde Düzenlenen Görevinin Gereklerine Uygun Davranmak İçin Çıkar Sağlama Suçunu Oluşturacağının Gözetilmesi Gerektiği )

ÖZET : Dosyadaki tüm bilgi ve belgelerden sanıkların görevli olduğu birimin büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde taksi duraklarının sayısını ve yerlerini belirlemeye yetkili olduğu, taksi durağı ruhsatının ise bağlı bulunulan ilçe belediyesi tarafından verilebildiği, böylelikle sanıkların taksi durağı ruhsatı verme gibi bir görevlerinin bulunmadığı gibi sanık ve mağdurların beyanları da hep birlikte değerlendirildiğinde mağdurlara yönelik eylemlerinin nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturduğu gözetilmeden yanılgılı değerlendirme sonucu bu eylemlerin ikna suretiyle irtikap olarak kabulüyle yazılı şekilde hükümler kurulması, isabetsizdir. Öte yandan, mağdurun sanığın başkanı olduğu derneğe bağış yapıp yapmadığının araştırılarak yapmış ise ilgili evrakların getirtilmesi, eyleme konu geçiş yolu izin belgesi dosyasının belediyeden istenilerek incelenip, mağdurun başvurusunda eksikliklerin bulunup bulunmadığının tespiti izin belgesi verilmesinde görev yapan ve para talebi üzerine mağdurun müracaat ettiği belediye yetkililerinin tanık olarak dinlenilmesi ile özellikle başvuru dosyasında eksiklik olup olmadığı varsa ne zaman tamamlatıldığının sorulmasından sonra sonucuna göre izin belgesini almak için engel bir durum olmadığı takdirde sanıkların bu mağdura yönelik eylemlerinin suç tarihinde yürürlükte bulunan 5237 Sayılı TCK’nın 257/3. maddesinde düzenlenen görevinin gereklerine uygun davranmak için çıkar sağlama, engel bir durum var ise eylemlerinin suç tarihi itibariyle 5237 Sayılı TCK’nın 252/1. maddesinde düzenlenen rüşvet alma suçunu oluşturacağı gözetilmeden eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hükümler kurulması, doğru değildir.

T.C.

YARGITAY

CEZA GENEL KURULU

E. 2014/5-803

K. 2018/223

T. 22.5.2018

• İKNA SURETİYLE İRTİKAP SUÇU ( Sanığın Görevi Sebebiyle Kendisine Duyulan Güveni Kötüye Kullanmak Suretiyle Gerçekleştirdiği Hileli Davranışlarla Kendisine ve Diğer Sanığa Yarar Sağlamak Suretiyle İrtikap Suçunu İşlediği – Bilgisi ve Talimatı Doğrultunda Gerçekleştirilen Eylemler Sebebiyle Sanığın Diğer Sanığın Eylemlerinden 5237 S.K. Md. 38 Kapsamında Azmettiren Olarak Sorumlu Tutulması Gerektiği )

• AZMETTİRME ( İkna Suretiyle İrtikap Suçu – Başkasını Suç İşlemeye Azmettiren Kişinin İşlenen Suçun Cezası İle Cezalandırılacağı – Sanığın Bilgisi ve Talimatı Doğrultunda Gerçekleştirilen Eylemler Sebebiyle Diğer Sanığın Eylemlerinden 5237 S.K. Md. 38 Kapsamında Azmettiren Olarak Sorumlu Tutulacağı )

• SUÇA İŞTİRAK ( Sanığın Görevi Sebebiyle Kendisine Duyulan Güveni Kötüye Kullanmak Suretiyle Gerçekleştirdiği Hileli Davranışlarla Kendisine ve Diğer Sanığa Yarar Sağlamak Suretiyle İrtikap Suçunu İşlediği/Bilgisi ve Talimatı Doğrultunda Gerçekleştirilen Bu Eylemler Sebebiyle de Sanığın Diğer Sanığın Eylemlerinden TCK’nın 38. Maddesi Kapsamında Azmettiren Olarak Sorumlu Tutulması Gerektiği – İkna Suretiyle İrtikap Suçu/Azmettirme )

• GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMAK ( Görevinin Sağladığı Güveni Kötüye Kullanmak Suretiyle Gerçekleştirdiği Hileli Davranışlarla Kendisine veya Başkasına Yarar Sağlanmasına veya Bu Yolda Vaatte Bulunulmasına Bir Kimseyi İkna Eden Kamu Görevlisinin Üç Yıldan Beş Yıla Kadar Hapis Cezası İle Cezalandırılacağı – İkna Suretiyle İrtikap Suçu )

ÖZET : Dava, ikna suretiyle irtikap suçuna ilişkindir.

Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanıkların eylemlerinin irtikap suçunu mu, yoksa görevi kötüye kullanma suçunu mu oluşturduğunun, görevi kötüye kullanma suçunu oluşturduğunun kabulü hâlinde ise dava zamanaşımının gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesine ilişkindir.

Hâkim olarak görev yapan sanığın, sicil amiri olduğu diğer sanığın gerçekleştirdiği eylemlerden haberdar olmamasının hayatın olağan akışına aykırı olacağı cihetle sanığın, görevi sebebiyle kendisine duyulan güveni kötüye kullanmak suretiyle gerçekleştirdiği hileli davranışlarla kendisine ve diğer sanığa yarar sağlamak suretiyle irtikap suçunu işlediği, bilgisi ve talimatı doğrultunda gerçekleştirilen bu eylemler sebebiyle de sanığın, diğer sanığın eylemlerinden TCK’nun 38. maddesi kapsamında azmettiren olarak sorumlu tutulması gerektiği kabul edilmelidir.

Bu itibarla, sanıkların eylemlerinin ikna suretiyle irtikap suçunu oluşturduğuna dair Özel Daire onama kararı isabetli olup, haklı nedene dayanmayan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazının reddine karar verilmelidir.

İkna suretiyle irtikap suçuna dair madde gerekçesinde de “…İkna suretiyle irtikâp suçunun oluşabilmesi için; kamu görevlisinin, hileli davranışlarla bir kimseyi kendisine veya başkasına yarar sağlamaya veya bu yolda vaatte bulunmaya ikna etmesi gerekir.

İkna suretiyle irtikâp suçunu oluşturan hileli davranışların da kişinin yerine getirdiği kamu görevinin sağladığı güven kötüye kullanılmak suretiyle gerçekleştirilmesi gerekir.

İkna suretiyle irtikâp suçunu oluşturan hilenin icraî veya ihmali davranışla gerçekleştirilmesi mümkündür. Bu bakımdan, hatadan yararlanmak suretiyle irtikap, ikna suretiyle irtikap suçunun sadece bir işleniş şeklinden ibarettir. Maddenin üçüncü fıkrasına göre, bu durumda ikna suretiyle irtikap suçunun cezasında indirim yapılması gerekmektedir.” açıklamalarına yer verilmiştir.

İknanın varlığının kabulü için, mağdurun iradesinin etki altına alınmış olması gerekir. Bu itibarla sadece tavsiye, ikna sayılmaz. Mağdur, sözle veya yazıyla ya da her iki vasıtanın birlikte kullanılması suretiyle ikna edilebilir. ( Mehmet Emin Artuk-Ahmet Gökcen, Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, 16. Bası, Ankara 2017, s. 765 vd. )

Hileli davranışlarla ikna edilme ile anlatılmak istenen, mağdurun aslında sağlaması gerekmeyen bir yararın sağlanması gerektiğine inandırılmasıdır. Fail, mağduru ikna için çıkarın görev ve işlem gereği verilmesini ileri sürmekte, mağdur ise kamu görevlisinin istediği çıkarın kanun ve görev gereği verilmesi gerektiğine hileli davranışlarla inandırılmaktadır. Bu bakımdan, kamu görevlisi tarafından yapılan iş aslında kanuna uygundur, ancak bu iş için sağlanması gerekmeyen bir çıkar temin edilmektedir. ( Durmuş Tezcan-Mustafa Ruhan Erdem-R. Murat Önok, Teori ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayınevi, 9. Bası, Ankara 2013, s. 867 vd. )

Madde gerekçesinde de açıklandığı üzere ikna suretiyle irtikap icrai davranışla işlenebilen bir suçtur. Fiilin ihmali davranışla gerçekleştirilmesi ise hatadan yararlanma suretiyle irtikapsuçunu oluşturacaktır.

İkna suretiyle irtikap suçunda yarar, failin aldatıcı nitelikteki davranışları sonucu elde edilmektedir. Bu anlamda mağdur, yararı sağlamak zorunda olmadığını bilmekle birlikte failin manevi baskısı sonucu bu yararı sağlamak zorunda kalmakta ise icbar suretiyle irtikap, buna karşılık sağladığı yararın haksız olduğunu bilmemekte ise ikna suretiyle irtikaptan söz edilir. Örneğin, mahkeme kalemine ilâm sureti almak için gelen vatandaşa gerçeğe aykırı olarak “Önce 150 TL ilâm harcı vermeniz gerekiyor” diyen kalem müdürünün eylemi, ikna suretiyle irtikap suçunu oluşturmaktadır. ( Tezcan-Erdem-Önok, s. 868 )

İkna suretiyle irtikap suçu, failin yaptığı hileli davranışlarla mağduru hataya sevk edip haksız yarar temin etmesi yönüyle dolandırıcılık suçuna benzemektedir. Ancak failin kamu görevlisi olması ve fiili görevinin sağladığı güveni kötüye kullanmak suretiyle işlemesi bu suçu dolandırıcılıktan ayırmaktadır. ( Artuk-Gökcen, s. 744 )

İrtikap suçunda; Devletin fonksiyonlarına karşı bireylerin de kurumlara duyması gereken güven sarsılmakta; memur haksız çıkar sağlamak amacıyla kendi konumundan yararlanmaktadır. Bu haliyle belirtilen suç; TCY.nın 240. maddesinde düzenlenen “görevi kötüye kullanma suçunun” özel bir şekli olup; onu da kapsayan ve daha ağır yaptırımlar öngören bir suçtur. Suçun ön şartı ise, failin memur olmasıdır.

İrtikap suçunun maddi unsurunu oluşturan fiil üç şekilde ortaya çıkabilir.

Bunlar; a) İcbar (manevi cebir), b) İkna ve c) Hatadan yararlanmadır.

TCY.nın 209/1. maddesinde düzenlenen icbar suretiyle irtikap (cebri irtikap) suçundaki icbar kelimesi manevi cebir anlamındadır. Cebir unsuru manevi tazyikle gerçekleşecek-tir. Mağdurda meydana getirilen korkunun etkisi altında suçun işlenmesi halinde icbar gerçekleşmiş sayılacaktır. Maddi cebir kullanılması halinde fiil esasen yağma suçunu oluşturur (madde gerekçesi). Ceza Genel Kurulunun 6.11.1989 gün ve 265-335 sayılı kararında da vurgulandığı üzere, manevi cebirin belli bir şiddete ulaşması, ciddi olması, mağdurun baskının et-kisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmaması gerekir. Mağdurun iradesini baskı al-tında tutmaya elverişli olmak koşuluyla doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareket icbar kavramına dahildir. Yapılan hareketlerin mağdurun iradesini manevi baskı altında tutmaya uygun ve elverişli olması, vaad edilmesi veya sağlanması istenilen menfaatin hukuka aykırı olduğunun mağdurca bilinmesi, icbar için yeterli olup; (Erman-Özek, Kamu İdaresine Karşı Suçlar, s.72 vd) icbar suretiyle irtikap suçu (cebri irtikap) paranın verilmesi, menfaatin sağlanması veya vaad edilmesi ile tamamlanır.

İcbardan maksat, iradesinin oluşumunu etkileyecek ve yapmak istediğinden başka bir hareketi yapmasına neden olacak biçimde şiddet veya tehdit ile baskı yapmaktır. O halde irtikap suçunda icbardan sözedebilmek için failin hareketlerinin, yaşamın normal akışı içeri-sinde bir kimse üzerinde baskı yaratmaya, onu kendisinin tehdit edilmiş olarak hissetmesine elverişli olması gerekir (Erem -Toroslu, age, s. 167 vd).

T.C.

YARGITAY

5. CEZA DAİRESİ

E. 2014/5562

K. 2016/5792

T. 2.6.2016

• CEBRİ İRTİKAP SUÇU (İşlediği Suçlar Sebebiyle Aranan Kişiye Menfaat Sağlamaması Durumunda Hakkında Yasal İşlem Yapılacağının Söylenmesinin İcbar Sayılamayacağı Bu İtibarla İrtikap Suçunun Yasal Unsurunun Oluşmadığının Gözetilmesi Gerektiği)

• RÜŞVET ALMA SUÇU (Sanıkların Kanunun Öngördüğü Anlamda İcbar Boyutuna Varan Bir Davranışlarının Bulunmadığı – İrtikap Suçunun Yasal Unsurunun Oluşmadığı/Buna Bağlı Olarak Rüşvet Alma Suçundan Mahkumiyetlerine Karar Verilmesi Gerektiği)

• İCBAR SURETİYLE İRTİKAP (Mağdurun İradesini Baskı Altında Tutmaya Elverişli Olmak Koşuluyla Doğrudan Doğruya veya Dolaylı Biçimde Yapılan Her Türlü Zorlayıcı Hareketin İcbar Kavramına Dahil Olduğu – Manevi Cebrin Ciddi Olması Mağdurun Baskının Etkisinden Kolaylıkla Kurtulma Olanağının Bulunmaması Gerektiği)

• SUÇ VASFININ TAYİNİ (İşlediği Suçlar Sebebiyle Aranan Kişiye Menfaat Sağlamaması Durumunda Hakkında Yasal İşlem Yapılacağının Söylenmesinin İcbar Sayılamayacağı – Rüşvet Alma Suçundan Mahkumiyetlerine Karar Verilmesi Gerektiği/Cebri İrtikap Suçundan Hükümler Kurulmasının Kanuna Aykırı Olduğu)

ÖZET : 5237 Sayılı TCK’nın, suç tarihinde yürürlükte bulunan 250/1. maddesindeki düzenlemeye göre, cebri irtikap suçunun kamu görevlisinin görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar etmesiyle oluşacağı, Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararında da açıklandığı üzere; icbar suretiyle irtikap suçunda mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareketin icbar kavramına dahil olduğu, manevi cebrin, belli bir şiddete ulaşması, ciddi olması, mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmamasının gerektiği, somut olayda ise sanıkların, kanunun öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan bir davranışlarının bulunmadığı, işlediği suçlar sebebiyle aranan kişiye menfaat sağlamaması durumunda hakkında yasal işlem yapılacağının söylenmesinin icbar sayılamayacağı, bu itibarla irtikap suçunun yasal unsurunun oluşmadığı, buna bağlı olarak rüşvet alma suçundan mahkumiyetlerine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden oluşa, dosya kapsamına uygun düşmeyen gerekçelerle ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde cebri irtikap suçundan hükümler kurulması kanuna aykırıdır.

T.C.

YARGITAY

5. CEZA DAİRESİ

E. 2014/3243

K. 2016/4496

T. 2.5.2016

• İCBAR SURETİYLE İRTİKAP SUÇU ( Mağdurun Aşamalardaki Beyanları ve Olayın Oluş Şekline Göre Somut Olayda Sanığın Öğreti ve Uygulamada Kabul Edildiği Üzere Kanunun Öngördüğü Anlamda İcbar Boyutuna Varan Bir Davranışının Bulunmadığı – Eylemin İcbar Suretiyle İrtikap Suçunu Oluşturmadığı )

• MANEVİ CEBİR ( İcbar Suretiyle İrtikap Suçunda Mağdurun İradesini Baskı Altında Tutmaya Elverişli Doğrudan Doğruya veya Dolaylı Biçimde Yapılan Her Türlü Zorlayıcı Hareketin İcbar Kavramına Dahil Olduğu – Manevi Cebrin Ciddi Olması ve Mağdurun Baskının Etkisinden Kolaylıkla Kurtulma Olanağının Bulunmaması Gerektiği )

• KAMU GÖREVLİSİNİN GÖREVİNİN GEREKLERİNE UYGUN DAVRANMAK İÇİN ÇIKAR SAĞLAMASI ( Mağdurun Kendisinden İstenen Paranın Yasal Olarak Verilmesi Gereken Bir Para Olmadığını Bilmesi Sebebiyle İkna Suretiyle İrtikap Suçunun Oluşmadığı – Eylemin Görevinin Gereklerine Uygun Davranmak İçin Kamu Görevlisinin Çıkar Sağlaması Suçunu Oluşturduğu )

• HAK YOKSUNLUĞU ( Sanığın Sadece Kendi Altsoyu Üzerindeki Velayet Vesayet ve Kayyımlığa Ait Bir Hizmette Bulunmaktan Yoksun Bırakılmaya Dair Hak Yoksunluğunun Koşullu Salıverme Tarihinden İtibaren Uygulanamayacağı – İcbar Suretiyle İrtikap Suçu )

ÖZET : İcbar suretiyle irtikap suçunda mağdurun iradesini baskı altında tutmaya elverişli olmak koşuluyla, doğrudan doğruya veya dolaylı biçimde yapılan her türlü zorlayıcı hareketin icbar kavramına dahil olduğu, manevi cebirin, belli bir şiddete ulaşmasının, ciddi olmasının ve mağdurun baskının etkisinden kolaylıkla kurtulma olanağının bulunmamasının gerektiği, mağdurun aşamalardaki beyanları ve olayın oluş şekline göre somut olayda sanığın öğreti ve uygulamada kabul edildiği üzere, Kanun’un öngördüğü anlamda icbar boyutuna varan bir davranışının bulunmadığı, bu itibarla cebri irtikap suçunun, keza mağdurun, kendisinden istenen paranın yasal olarak verilmesi gereken bir para olmadığını bilmesi sebebiyle de ikna suretiyle irtikap suçunun yasal unsurunun oluşmadığı, sanığın sabit görülen eyleminin suç tarihinde yürürlükte bulunan ve sonraki düzenlemelere nazaran açıkça lehine olan TCK’nın 257/3. maddesinde düzenlenen görevinin gereklerine uygun davranmak için kamu görevlisinin çıkar sağlaması suçunu oluşturduğu gözetilmeksizin yanılgılı nitelendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, hatalıdır. Diğer yandan, TCK’nın 53/3. maddesi uyarınca sanığın sadece kendi altsoyu üzerindeki velayet, vesayet ve kayyımlığa ait bir hizmette bulunmaktan yoksun bırakılmaya dair hak yoksunluğunun koşullu salıverme tarihinden itibaren uygulanamayacağı gözetilmeksizin altsoyu dışındaki kişileri de kapsayacak şekilde 53/1-c maddesindeki hakların tümünü koşullu salıverilmeye kadar kullanmaktan mahrum bırakılmasına hükmedilmesi, hatalıdır.

T.C.

YARGITAY

5. CEZA DAİRESİ

E. 2011/590

K. 2012/12578

T. 6.12.2012

• NÜFUZ TİCARETİ ( Ödeme Yetkisi Bulunmayan Sanığın Mağdurdan Maaş İşlemlerini Tamamlamak İçin İki Kez Para Aldığı/3. Kez Alırken Suç Üstü Yakalandığı – Eylem İçin Ayrıca Görevi Kötüye Kullanma ve Dolandırıcılık Fiillerinin Değerlendirileceği )

• SİGORTA İL MÜDÜRÜNÜN MAAŞ İŞLEMLERİNİ TAMAMLAMAK İÇİN PARA ALMASI ( Ödeme Yetkisi Bulunmayan Sanık – 5237 S.K. Md. 255`de Yapılan Değişikliklerin Gözetileceği )

• YETKİLİ OLMADIĞI BİR İŞ İÇİN YARAR SAĞLAMA ( Ödeme Yetkisi Bulunmayan Sanığın Mağdurdan Maaş İşlemlerini Tamamlamak İçin İki Kez Para Aldığı/3. Kez Alırken Suç Üstü Yakalandığı – 5237 S.K. Md. 255`de Yapılan Değişikliklerin Gözetileceği )

• ÖDEME YETKİSİ BULUNMAYAN MAĞDURUN MAAŞ İŞLEMLERİNİ TAMAMLAMAK İÇİN PARA ALMASI ( 237 S.K. Md. 255`de Yapılan Değişikliklerin Gözetileceği – Eylem İçin Ayrıca Görevi Kötüye Kullanma ve Dolandırıcılık Fiillerinin Değerlendirileceği )

ÖZET : SGK Genel Müdürlüğü Yurtdışı İşçi Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından yapılacak işlemle ilgilisine ödenebilecek olan aylıkların ödenmesi konusunda herhangi bir yetkisi bulunmayan Sigorta İl Müdürü olarak görevli sanığın, şikayetçiye yardımcı olacağını söyleyerek iki defa para aldıktan sonra bu kez de işlemlerin tamamlanması için tekrar para istediği, şikayetçinin durumu kolluğa bildirmesi üzerine seri numaraları alınmış paraların teslimini müteakip yapılan suçüstüyle paraların elde edildiği anlaşılmaktadır. Önceden sağlanmış yararın varlığı göz önüne alındığında suçun tamamlanmış olduğu ve 5237 sayılı TCK`nın 255. maddesinde yer alan suçun unsurlarında esaslı değişiklikler yapılması karşısında yeni düzenlemeler ve unsurlarının oluşması durumunda görevi kötüye kullanma ile dolandırıcılık fiillerinin de değerlendirilmesi gerektiği gözetilmelidir.

DAVA : Mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle dosya incelenerek, gereği düşünüldü:

KARAR : Dairemizce de benimsenen Yargıtay CGK`nın 18.09.2012 gün 2012/420 Esas, 2012/1771 sayılı Kararı da nazara alınarak 6352 sayılı Yasanın geçici 2. maddesinin sadece karşılıksız yararlanma suçlarını kapsadığı anlaşılmakla 6352 sayılı Yasanın yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama suçu yönünden getirdiği düzenlemeler de gözetilerek yapılan incelemede;

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin soruşturma sonuçlarına uygun oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya içeriğine göre yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine,

Ancak;

Almanya`dan işçi emeklisi olarak dönen şikayetçi S.`in, yurtdışından gönderilen emekli ve vefat eden eşinden bağlanan dul aylıklarını idari prosedürün uzaması nedeniyle uzun bir süredir alamaması üzerine, bu sorunun çözülmesi için K… Sigorta İl Müdürü olan sanık M.`in yanına gittiği ve durumu anlattığı, SGK Genel Müdürlüğü Yurtdışı İşçi Hizmetleri Dairesi Başkanlığı tarafından yapılacak işlemle ilgilisine ödenebilecek olan aylıkların ödenmesi konusunda herhangi bir yetkisi bulunmayan sanığın şikayetçiye bu işi Ankara`dan halledip yardımcı olacağını söyleyerek önce iki parça halinde toplam 250 TL para istediği, şikayetçi bu miktarı ödedikten sonra bu kez de işlemlerin tamamlanması için 500 Euro daha ödemesi gerektiğini belirttiği, işinin görülmesini isteyen ancak istenen parayı da çok bulan şikayetçinin bu kadar para veremeyeceğini fakat 500 TL getirebileceğini söyleyip bir süre düşündükten sonra durumu kolluğa bildirdiği, kolluğun şikayetçiden aldığı seri numaraları alınmış 3 adet 100`lük banknot halindeki 300 TL`yi sanığı yakalatmak amacıyla şikayetçiye teslim etmesinin ardından, mesai bitiminde sanıkla odasında görüşen şikayetçinin parayı verip oradan ayrılmasını müteakip yapılan suçüstüyle seri numaraları alınmış paraların elde edildiği, önceden sağlanmış yararın varlığı gözetildiğinde eylemin tamamlanmış olduğu anlaşılmış olmakla, hükümden sonra 05.07.2012 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 6352 sayılı Kanunun 89. maddesi ile 5237 sayılı TCK`nın 255. maddesinde yer alan suçun unsurlarında esaslı değişiklikler yapılması karşısında yeni düzenlemeler ve unsurlarının oluşması durumunda görevi kötüye kullanma ile dolandırıcılık fiilleri de değerlendirilerek sanığın hukuki durumunun tayin ve takdiri lüzumu,

SONUÇ : Bozmayı gerektirmiş, sanık müdafii ve katılan vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi gözetilerek CMUK`nın 321. maddesi uyarınca ( BOZULMASINA ), 06.12.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Esas No:2016/5143
Karar No:2017/41
K. Tarihi:10.1.2017 
MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi

T.C.
YARGITAY
ONBEŞİNCİ CEZA DAİRESİ

Esas	: 2012/14585
Karar	: 2014/1515
Tarih	: 29.01.2014